کتاب تاریخ جهانگشای جوینی | انتشارات زوار (3 جلدی)

درباره کتاب تاریخ جهانگشای جوینی از انتشارات زوار

کتاب تاریخ جهانگشای جوینی از دسته کتاب‌های تاریخ از آثار قدیمی و معتبر تاریخی ایران به شمار می‌آید که در سه جلد تدوین شده، جلد اول آن، روایت‌گر تاریخ مغول بوده و در جلد دوم، تاریخ خوارزمشاهیان بیان می‌شود و تاریخ اسماعیلیان در جلد سوم آن گنجانده شده است. تاریخ جهانگشای جوینی که از آثار مشهور در زمینه‌ی تاریخ به شمار می‌آید، علاوه بر گزارشات تاریخی، دارای سبک و سیاقی خاص و نوآورنه می‌باشد و در نوع خود، با عظمت و شاه‌کار می‌نماید که حتی می‌توان گفت پس از آن حتی تا زمان مشروطیت، آثار منتشر شده، جنبه‌ی تقلیدی از آن داشته‌اند.

جوینی که از خاندانی فرهنگ‌ساز برخاسته و البته در بخش مقدمه به معرفی بزرگان این خاندان و البته شرح مفصلی از شرح حال و زندگی او پرداخته شده، به دلیل فعالیت در دربار مغولان به شنیده‌ها و روایاتی معتبر در باب حکومت مغولان و لشکرکشی‌های آنان دسترسی داشته و حتی در دل برخی حوادث و رخدادها، حضور مستقیم داشته؛ این اثر مهم را به رشته‌ی تحریر درآورده است. گفتنی است که پرداختن به نثر و ارائه‌ی آن با بهره‌گیری از صناعات زیبای ادبی که ادبی بودن متن و خلاقیت‌های هنری نویسنده، بیش از گزارشات تاریخی آن به چشم می‌آید؛ از ویژگی‌های مهم این اثر به شمار می‌آید و البته در بخشی از مقدمه به این مهم نیز اشاره شده و ابعاد تاریخی و ادبی کتاب، مورد بررسی قرار گرفته است.

با تمام احوالی که نویسنده در دربار مغولان به فعالیت می‌پرداخته اما چاپلوسی آنان در خلال مباحث نشده بلکه هرکجا که از قلع و قمع مغولان به تنگ آمده و دل‌آزرده گشته، به طور غیرصریح و غیر مستقیم به بیان مطالب پرداخته است. لازم به ذکر است که نسخه‌هایی با تصحیح‌های معتبر همچون تصحیح علامه قزوینی، نیز وجود دارد؛ اما در این تصحیح سعی شده برخی ابهامات چاپ قبل و مشکلات زبانی و معنایی آن رفع شود.

در پایان، بخشی با عنوان «تعلیقات» به کتاب افزوده‌اند و در آن معنی واژه‌های دشوار، عبارات پیچیده، عبارات عربی آیات، احادیث و ... با ذکر منابع آن‌ها و ... بیان شده تا مخاطبان به خصوص دانشجویان زبان و ادبیات فارسی از آن بهره‌مند گردند.

کتاب تاریخ جهانگشای جوینی (3 جلدی)، اثر عطا ملک بن محمد جوینی با مقدمه‌ و تصحیح دکتر حبیب‌الله عباسی و دکتر ایرج مهرکی توسط انتشارات زوار به چاپ رسیده است.

فهرست

کتاب تاریخ جهانگشای جوینی (3 جلدی) انتشارات زوار

پیش‌گفتار

مقدمه

خاندان جوینی

ابوفروه

ربیع بن یونس

بهاء‌الدین محمد بن علی

منتجب‌الدین جوینی

شمس‌الدین محمد بن مجمد

بهاء‌الدین محمد جوینی

شمس‌الدین محمد جوینی

بهاء‌الدین محمد جوینی

شرف‌الدین هارون

زندگی عطاملک جوینی

1. از جوینی تا قراقورم

2. از قراقورم تا بغداد

3. امارت بغداد

4. از گاه تا چاه

توطئه مجدالملک یزدی

فرجام کار عطاملک

آثار عطاملک جوینی

اهمیت جهانگشای

ارزش تاریخی

لحن تاریخ‌نویسان عهد مغول

ادبیات جهان‌گشای جوینی

ویژگی‌های زبانی

شگردهای ادبی

معرفی نسخه‌ها

روش تصحیح

گزارش تاریخی جهانگشای

سال‌شمار

متن جهانگشا

دیباچه

پیش از عهد دولت و خروج چنگزخان

ذکر قواعدی که چنگزخان نهاد

ذکر خروج چنگزخان و ابتدای انتقال دولت  و مملکت ملوک جهان بدو و احوال بر سبیل ایجاز

ذکر ابناء چنگزخان

ذکر استخلاص بلاد ایغور و انقیاد ایدی قوت

ذکر تتمه احوال ایشان

ذکر نسب ایدی قوت و بلاد ایغور بر موجب زعم ایشان

ذکر احوال کوچلک و توق‌تغان

ذکر امام شهید علاء‌الدین محمد الختنی- رحمه الله علیه

ذکر استخلاص نواحی المالیغ و قیالیغ و فولاد و احوال امرای آن

ذکر سبب قصد ممالک سلطان

ذکر توجه خان جهانگشای به ممالک سلطان و استخلاص اترار

ذکر توجه الوش ایدی به جند و استخلاص آن حدود

ذکر استخلاص فناکت و خجند و احوال تیمور ملک

ذکر استخلاص ماوراء‌النهربر سبیل اجمال

ذکر استخلاص بخارا

ذکر خروج تارابی

ذکر استخلاص سمرقند

ذکر واقعه خوارزم

ذکر حرکت چنگزخانبه جانب نخشب و ترمذ

ذکر عبور چنگزخانبر معبر ترمد و استخلاص بلخ

ذکر توجه چنگزخان به حرب سلطان

ذکر مراجعت چنگزخان

ذکر رفتن تربای تقشی به طلب سلطان جلال‌الدین

ذکر یمه و سبتای بر عقب سلطان محمد

ذکر استخلاص تولی خراسان را بر سبیل اجمال

ذکر احوال مرو و کیفیت واقعه آن

ذکر واقعه نیسابور

ذکر جلوس پادشاه جهان قاآن در مسند خانی و دست جهان‌بانی

ذکر حرکت پادشاه جهان قاآن به جانب ختای و فتح آن

ذکر قوریلتای دوم

ذکر صادرات افعال قاآن

ذکر منازل و مراحل قاآن

ذکر توراکیناخاتون

ذکر فاطمه خاتون

ذکر جلوس کیوک‌خان در چهار بالش خانی

ذکر احوال اغول غایمش و پسران او

ذکر توشی و احوال او و جلوس باتو به موضع او

ذکر استخلاص بلغار و حدود آس و روس

ذکر خیل کلار و باشغرد

ذکر جغتای

تعلیقات

فهرست‌ها

فهرست آیات

فهرست احادیث

فهرست عبارات عربی

فهرست ابیات پارسی

فهرست ابیات عربی +فهرست نام کسان

فهرست نام جای‌ها

راهنمای تعلیقات

مشخصات منابع و مآخذ

پیش‌گفتار

متن جهان‌گشا

ذکر مبدأ دولت سلاطین خوارزم

ذکر جلوس سلطان علاء‌الدین محمد بن خوارزمشاه

ذکر مسلّم شدم ملک سلاطین غور سلطان محمد را

ذکر احوال خرمیل بعد از مراجعت سلطان

ذکر کزلی و عاقبت کار او

ذکر استخلاص مازندران و کرمان

ذکر استخلاص ماوراء‌النهر

ذکر مراجعت سلطان بار دوم به جنگ کورخان

ذکر استخلاص فیروزکوه و غزنین

ذکر خاقان قراختای و احوال خروج و استیصال ایشان

ذکر بقیه احوال سلطان سعید محمد و اختلال کار او

ذکر موجبات وحشتی که سلطان محمد را با امیرالمؤمنین الناصرالدین الله ابوالعباس احمد افتاده بود

ذکر استیصال سلطان سلاطین و سبب آن

ذکر سلطان جلال‌الدین

ذکر احوال او در هندوستان

ذکر حرکت سلطان جلال‌الدین به جانب بغداد

ذکر احوال سلطان و گرجیان و قمع ایشان

ذکر مراجعت سلطان با گرجستان

ذکر حرکت سلطان به اخلاط و فتح آن

ذکر حرکت سلطان به حرب سلطان روم

ذکر یمین ملک و اغراق و عاقبت کار ایشان

ذکر والده‌سلطان ترکان خاتون

ذکر احوال سلطان غیاث‌الدین

ذکر سلطان رکن‌الدین

ذکر استخلاص نواحی کرمان و احوال براق حاجب

ذکر جنتمور و تولیت او خراسان و مازندران را

ذکر نوسال

ذکر احوال کورکوز

ذکر وصول کورکوز به خراسان و احوال او

ذکر احوال امیر ارغون

ذکر توجه امیر ارغون به قوریلتای بزرگ

ذکر احوال شرف‌الدین خوارزمی

تعلیقات

فهرست‌ها

فهرست آیات

فهرست احادیث

فهرست آیات عربی

فهرست ابیات پارسی

فهرست ابیات عربی

فهرست نام کسان

فهرست نام جای‌ها

راهنمای تعلیقات

مشخصات منابع و مآخذ

پیش‌گفتار

متن جهانگشا

ذکر احوال الغ‌نوین و سرقویتی بیکی

ذکر حکایتی که دلیل است بر آثار معدلت و پادشاهی منکوقاآن

ذکر جلوس پادشاه هفت کشور و شهنشاه جهان منکوقا آن بر سریرخانی

ذکر مکارم اخلاق پادشاه جهان منکوقاآن بر سبیل اجمال

ذکر ارکان دولت و کفات حضرت پادشاه جوان‌بخت

ذکر حرکت پادشاه زاده جهان هلاکو به بلاد غربی

ذکر حرکت پادشاه جهان هلاکو به فتح قلاع ملاحده

نسخه فتح‌نامه الموت

ذکر تقریر مذاهب باظنیان و اسماعیلیان و احوال جماعت مذکور

ذکر محضر مهدی مقدوح

ذکر جلوس مستنصر پسر ظاهر

ذکر کیفیت و سبب این احوال (انقراض فاطمیان و استیلای آل‌ایوب)

ذکر حسن صباح و تجدید او و دعوت ملاحده

ذکر ولادت حسن‌بن محمد بن بزرگ امید

ذکر احوال رکن‌الدین خورشاه بعد از وفات پدرش علاء‌الدین

ذکر احوال قلاع رکن‌الدین بعد از نزول او

ذکر تتمه احوال رکن‌الدین و انتهای کار ایشان

کیفیت واقعه بغداد

تعلیقات

فهرست‌ها

فهرست آیات

فهرست احادیث و عبارات عربی

فهرست شعرهای فارسی

فهرست شعرهای عربی

فهرست نام کسان

فهرست نام جای‌ها

راهنمای تعلیقات

مشخصات منابع و مآخذ

• همراه با گزارش ساده و سال شمار تاریخ مغول
• تاریخ خوارزمشاهیان
• تاریخ اسماعیلیه
• نویسنده: عطا ملک بن محمد جوینی
• مقدمه تصحیح و تعلیقات: دکتر حبیب الله عباسی - دکتر ایرج مهرکی
• انتشارات: زوار