کتاب بیوشیمی پزشکی (جلد دوم) - محمدی

کتاب بیوشیمی پزشکی؛ اصول و کاربردها (جلد دوم: متابولیسم و بیوشیمی اختصاصی) به تالیف دکتر رضا محمدی در انتشارات آییژ به چاپ رسیده است.

بیوشیمی علم مطالعه اصول شیمی حاکم بر مولکول های زیستی یا بیومولکول ها و بررسی واکنش های شیمیایی است که برای ادامه ی حیات موجودات زنده ضروری هستند؛ درواقع بیوشیمی ریشه ی بسیاری از بیماری ها را نشان می دهد و بر همین اساس راهکارهایی را برای غربالگری، تشخیص، درمان و پایش آن ها فراهم می سازد.

اغلب دانشجویان دروس بیوشیمی 1 و 2 را دشوار تلقی می کنند، و این به دلیل کم بودن منابع معتبر و جامع در این حوزه می باشد. از این رو، کتاب "بیوشیمی پزشکی" در دو جلد و بر اساس واحدهای درسی بیوشیمی (1) و بیوشیمی (2) و سرفصل های تعیین شده توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به عنوان منبعی جامع، با زبانی بسیار روان و بدون تکلف به چاپ رسیده است. در جلد دوم از کتاب مذکور، مولف سعی بر این دارد که علاوه بر مطرح کردن اصول و قواعد بیوشیمی، کاربردهای آن در علم پزشکی را نیز مطرح کند. هم چنین با ارائه ی پرسش های 4 گزینه ای و مسائل تشریحی طبقه بندی شده در انتهای فصول یادگیری مخاطب را به حداکثر می رساند.

جلد دوم از کتاب یادشده متشکل از 27 فصل می باشد که عبارتند از: 16‐ متابولیسم DNA (1): همانند سازی 17‐ متابولیسم DNA (2): آسیب و ترمیم DNA 18‐ متابولیسم RNA 19‐ متابولیسم پروتئین 20‐ تنظیم بیان ژن 21‐ تکنیک های وابسته به اطلاعات ژنتیکی 22‐ مروری بر متابولیسم 23‐ فسفریلاسیون اکسیداتیو 24‐ چرخه اسید تری کربوکسیلیک (کربس) 25‐ متابولیسم کربوهیدرات ها (1): گلوکز 26‐ متابولیسم کربوهیدرات ها (2): گلیکوژن، فروکتوز و گالاکتوز 27‐ متابولیسم لیپید ها (1): سوخت های لیپیدی 28‐ متابولیسم لیپید ها (2): لیپید های غشایی 29‐ متابولیسم لیپید ها (3): کلسترول و اسید های صفراوی 30‐ متابولیسم لیپید ها (4): لیپو پروتئین ها 31‐ متابولیسم اسید های آمینه (1): متابولیسم عمومی 32‐ متابولیسم اسید های آمینه (2): متابولیسم اختصاصی 33‐ متابولیسم هِم 34‐ متابولیسم نوکلئوتید ها 35‐ هورمون ها (1): کلیات 36‐ هورمون ها (2): هورمون های پپتیدی و پروتئینی 37‐ هورمون ها (3): هورمون های اسید آمینه ای 38‐ هورمون ها (4): هورمون های استروئیدی 39‐ یکپارچگی متابولیسم انرژی 40‐ عناصر بدن 41‐ آب و الکترولیت ها 42‐ تعادل اسید ‐ باز

 

فهرست

فصل 16‐ متابولیسم DNA (1): همانند سازی فصل 17‐ متابولیسم DNA (2): آسیب و ترمیم DNA فصل 18‐ متابولیسم RNA فصل 19‐ متابولیسم پروتئین فصل 20‐ تنظیم بیان ژن فصل 21‐ تکنیک های وابسته به اطلاعات ژنتیکی فصل 22‐ مروری بر متابولیسم فصل 23‐ فسفریلاسیون اکسیداتیو فصل 24‐ چرخه اسید تری کربوکسیلیک (کربس) فصل 25‐ متابولیسم کربوهیدرات ها (1): گلوکز فصل 26‐ متابولیسم کربوهیدرات ها (2): گلیکوژن، فروکتوز و گالاکتوز فصل 27‐ متابولیسم لیپید ها (1): سوخت های لیپیدی فصل 28‐ متابولیسم لیپید ها (2): لیپید های غشایی فصل 29‐ متابولیسم لیپید ها (3): کلسترول و اسید های صفراوی فصل 30‐ متابولیسم لیپید ها (4): لیپو پروتئین ها فصل 31‐ متابولیسم اسید های آمینه (1): متابولیسم عمومی فصل 32‐ متابولیسم اسید های آمینه (2): متابولیسم اختصاصی فصل 33‐ متابولیسم هِم فصل 34‐ متابولیسم نوکلئوتید ها فصل 35‐ هورمون ها (1): کلیات فصل 36‐ هورمون ها (2): هورمون های پپتیدی و پروتئینی فصل 37‐ هورمون ها (3): هورمون های اسید آمینه ای فصل 38‐ هورمون ها (4): هورمون های استروئیدی فصل 39‐ یکپارچگی متابولیسم انرژی فصل 40‐ عناصر بدن فصل 41‐ آب و الکترولیت ها فصل 42‐ تعادل اسید ‐ باز

برشی از متن کتاب

فصل 20‐ تنظیم بیان ژن 3‐20 تنظیم بیان ژن در اوکاریوت ها تنظیم بیان ژن در یوکاریوت ها به مراتب پیچیده تر از تنظیم بیان ژن در باکتری ها است. این تنظیم ممکن است از طریق دسترسی به DNA، رونویسی، پردازش یا ترجمه صورت گیرد. تنظیم دسترسی به DNA ساختمان کروماتین در محل ژن های رونویسی شونده متفاوت از ژن های رونویسی نشونده است کروماتینی که از نظر رونویسی فعال است، با شدت کم تری بسته بندی شده و رنگ کم تری می گیرد؛ این نواحی را اوکروماتین گویند. در داخل نواحی بزرگ اوکروماتینی، قطعات کوچک تری متشکل از 100-300 نوکلئوتید وجود دارند که به دلیل دسترسی بسیار ساده تر به توالی های نوکلئوتیدی، حساسیت بیش تری به آندونوکلئاز ها دارند. این جایگاه های فوق حساس اغلب بلافاصله در فرادست ژن های فعال قرار دارند و در کنترل رونویسی شرکت می کنند. کردماتینی که از نظر رونویسی غیر فعال است، به شدت بسته بندی شده و در رنگ آمیزی پر رنگ می باشد؛ این نواحی کروماتینی رت هتروکروماتین گویند. در واقع، با متراکم شدن DNA در داخل هتروکروماتین، رونویسی ژن اوکاریوتی شدیداً سرکوب می شود. دو نوع هتروکروماتینوجود دارد. هتروکروماتین ذاتی همیشه متراکم و غیر فعال است. این نوع کروماتین بیش تر در نواحی سانترومتری و تلومری وجود دارد. هتروکروماتین اختیاری گاهی متراکم و غیر فعال است و در اوقات دیگر همانند اوکروماتین غیر متراکم بوده و به طور فعال رونویسی می شود. از میان رو کروموزوم X موجود در جنس مونث پستانداران، یک کروموزوم تقریباً به طور کامل فاقد فعالیت رونویسی بوده و به شکل هتروکروماتین وجود دارد. هر چند در هنگام تولید گامت ها، این کروموزوم شل شده و از نظر رونویسی فعال می گردد. ساختمان شیمیایی اوکروماتین متفاوت از هتروکروماتین است. ساختار شیمیایی نواحی از DNA که از نظر رونویسی فعال هستند، متفاوت از نواحی می باشد که کم تر رونویسی می شوند و یا اصلاً رونویسی نمی شوند. این تفاوت ها ممکن است در جزء هیستونی یا توالی نوکلئوتیدی DNA وجود داشته باشند. تغییرات شیمیایی هیستون ها و توالی های DNA در جهت تنظیم بیان ژن را بازسازی کروماتینی گویند. اطلاعاتی که از یک نسل به نسل دیگر (از سلول مادر به سلول های دختر و یا از والدین به فرزندان) انتقال می یابند ولی در توالی نوکلئوتیدی کد نمی شوند را اطلاعات اپی ژنتیکی گویند. بیش تر این اطلاعات به شکل جایگزینی واریانت های هیستونی و تغییر کووالانس هیستون ها می باشند، ولی به شکل تغییر کووالانس توالی DNA نیز مشاهده می گردند. این تغییرات در زمان تقسیم سلولی از بین نمی روند و بنابراین به عنوان بخشی از اطلاعاتی می باشند که از یک نسل به نسل دیگر انتقال می یابند.

• مکانیزم های اپی ژنتیکی نه تنها در تنظیم غیر وابسته به توالی بیان ژن مهم می باشند، بلکه هم چنین ممکن است در فرایند هایی نظیر سرطان زایی و درمان سرطان نیز موثر باشند.

محتویات و نوع هیستون کروماتینی که از نظر رونویسی فعال است، دو ویژگی مهم دارد. اولین ویژگی، میزان پایین هیستون H1 است. همان طور که در فصل 15 دیدیم، وجود H1 برای بسته بندی DNA و ایجاد فیبر 30 نانومتری لازم است. ...

(اصول و کاربردها) (متابولیسم و بیوشیمی اختصاصی) تألیف: دکتر رضا محمدی انتشارات: آییژ