کتاب بوطیقای گسست - مازیار اسلامی

کتاب بوطیقای گسست (سینمای اصغر فرهادی) تالیف مازیار اسلامی، توسط نشر چشمه به چاپ رسیده است.

اصغر فرهادی فیلم نامه نویس و کارگردان مطرح ایرانی است که توانسته سینما و جامعه ی ایران را به جهانیان معرفی کند. او اولین کارگردان ایرانی است که بزرگ ترین جایزه ی سینمایی جهان یعنی اسکار را دریافت کرده و توانسته درعرصه ی هنرِ جهان بدرخشد. مازیار اسلامی که خود از بزرگان عرصه ی سینما و نقد سینمایی است در بوطیقای گسست به تحلیل و بررسی چند مورد از بهترین های اصغر فرهادی پرداخته است. او در این کتاب رقص در غبار، شهر زیبا، چهارشنبه سوری، درباره ی الی...، جدایی نادر از سیمین و گذشته را به شیوه ای تخصصی کنکاش می کند و از جنبه های مختلفِ فرم و محتوا مورد بررسی قرار می دهد. اصغر فرهادی توانست با آثار خود دو دوره از سینمای ایران بعد از انقلاب را تعریف کند. مازیار اسلامی معتقد است که خود سینمای اصغر فرهادی محصول دوگانگی های جامعه ی ایران پس از خرداد 1376 است و توانست فضایی نو از طریق نسلی تازه فراهم کند. سینمای فرهادی امکان تازه ای را به روی عرصه ی هنری می گشاید. او به دنبال آن است تا بی معنایی که بر سینمای ایران حکم فرما بود را جبران کند و تجربه ای جدید به این عرصه بیافزاید. وی با آثارش لختی و رخوتی را که سینمای ایران به آن دچار شده بود به پویایی و قوت تغییر می دهد و چالشی جدید برای فیلم سازان کهنه فراهم می کند تا از خواب بیدار شوند و همچنین به فیلم سازان جدید قوت قلبی می دهد که سینمای صاحب سبک هنوز زنده است.

برشی از متن کتاب

اسیدی-قلیایی روایت شدن یک رمانس ملودراماتیک به میانجی نوعی رئالیسم اجتماعی در شهر زیبا، یعنی همان ویروس رایج و دیرپای سینمای به اصطلاح اجتماعی در ایران، که هم فیلم را از پا انداخته بود و هم اندک ظرفیت ها و بخت های پیش روی فیلم را بر باد داده بود، گویی باید رخ می داد تا پیکره ی سینمای فرهادی را در همان مراحل نخست فیلم سازی به حد اشباع اسیدی خود برساند. همان «اسیدی شدن» مالوف و فراگیر در سینمای رئالیستی ایران که حاصل تصویر زهرآگینی است که فیلم از جامعه به مثابه ی یک «کلیت مسموم و آلوده» عرضه می کند و همواره در بخش عظیمی از گفتار انتقادی هم با تحسین و ستایش مواجه شده است. گویی باید سینمای فرهادی دچار این فرسودگی و تب و از کارافتادگی می شد، تا بتواند از آن ویروس فراگیری گذر کند که کمتر فیلمسازی در سینمای ایران به آن مبتلا نشده است. چهارشنبه سوری به نظر می رسد در چنین فضای تب زده ای که مفاصل روایتی اش دچار کوفتگی و نظام دلالت زای متن هم به تبع آن سست و تضعیف می شود، ساخته شده است. همان مخمرهایی که حجم فراوان شان شراب شهر زیبا را در پروسه ی جا افتادن و عمل آوردن به سرکه (که از قضا به طبع گفتار انتقادی در این جا بیشتر سازگار است) تبدیل کرد. بنابراین چهارشنبه سوری که در وضعیت نقاهت پس از شهر زیبا ساخته شده، تلاش پیکره ی ذهنی سینمای فرهادی است برای دفع و تعریق سموم و مخمرهای به جا مانده. جوزدگی فرهادی از گفتار نقد اجتماعی زده در ایران می توانست امکانات آتی او را بر باد دهد.

فهرست

• مقدمه
• رقص در غبار: عشق یعنی رقصیدن روی خرده شیشه
• شهر زیبا: رئالیسم نارس؛ تقابل فیلیا و اروس
• چهارشنبه سوری: بیماری اتوس
• درباره ی الی....: تئاتر قضاوت
• جدایی نادر از سیمین: خانواده ی مقدس
• گذشته: منظر پارالاکس

(سینمای اصغر فرهادی) نویسنده: مازیار اسلامی انتشارات: چشمه