کتاب برگزیده متون ادب فارسی - تجلیل

کتاب برگزیده متون ادب فارسی تالیف دکتر جلیل تجلیل، دکتر اسماعیل حاکمی، دکتر محمد رادمنش، دکتر علی شیخ الاسلامی و دکتر علی مرزبان راد توسط انتشارات مرکز نشر دانشگاهی به چاپ رسیده است.

این اثر حاوی اشعار و متون برگزیده و زیبای ادب فارسی است که خواننده را با ادبیات کهن و آثار برخی از شاعران بزرگ ایران آشنا می کند. این کتاب به عنوان درس فارسی عمومی مختص رشته های علوم پایه، فنی مهندسی و علاقه مندان به مطالعه گوشه ای از آثار شاعران و نویسندگان بزرگ ایران و ادبیات غنی زبان فارسی می باشد. کتاب حاضر ویراست سوم از کتاب متون ادب فارسی است که در این مجموعه بیشتر از گذشته با متون نظم و نثر گوناگون زیور یافته تا مدرسان سخن شناس با توجه به حال و وضع تحصیلی دانشجویان بتوانند قطعات متناسب برای تدریس معین فرمایند.

 

فهرست

سوره الفاتحه ترجمه نخستین سوره قرآن اول دفتر در ستایش خرد و دانش گل هایی از گلستان ترجمه نخستین خطبه از نهج البلاغه ادیم زمین سفره عام اوست سیل ای بازوی معرفت توانا باش آن پادشا که مال رعیت خورد گداست وطن داری آموز ستایش از پیامبر و خاندان او ما حق خود ز دست به ناحق نمی دهیم قوت هر ملت از جمعیت است خمسه طیبه دلی که رامش جوید به رزمندگان فلسطین نیست ممکن جز به قرآن زیستن مسلم اول مقام رفیع دانش در اسلام در سیرت سلمان فارسی چون نپرسی کاین تماثیل از کجا آمد پدید؟ عهدنامه امیرالمومنین به مالک اشتر1 زیباترین اشیاء جهان بینی اسلامی پیام نسیم بهار دلبستگی به روزی رسان دشمن ترین دشمنان با الغدیر آشنا تر شویم فرخنده یادی از نوح1 حقوق مسلمانی در مدح رسول الله بیتی چند از سومین قصیده حافظ در پایداری چند رباعی از خواجه عبدالله انصاری دوبیتی هایی از باباطاهر همدانی آن است قیمتی که به دین است قیمتش در مدح فاطمه زهرا(س) صبر و ظفر کارگر و کارفرما فرخنده یادی از نوح2 چو بد ناپسند آیدت خود مکن شش رباعی از مولوی قرب شاهان آفت جان تو شد شه زاده کودن پنج رباعی از سعدی در اخلاق به حضور خوانی ورقی ز قرآن مسلمان بپا خیز که صهیونیستی پلید... ای جوانان غیور تک بیت هایی از صائب تبریزی پروردن و ادب نمودن کودکان در حقوق صحبت میاور سخن در میان سخن عهدنامه امیر المومنین به مالک اشتر2 راه روزی کسب و رنج است و تعب غرور جوانی صفت موحد کلمه پرستش در غیر خدا به کار نبریم در منقبت امام رضا لطف شما طاعت در جوانی فراموش کردی مگر مرو زیر بار گنه مکن با فرومایه مردم نشست خورانمت می جان پنج غزل با ردیف دوست سه رباعی از فرخی یزدی یکی بنده آفریننده ام انتخاب دوست چند قطعه از سعدی در اخلاق نوروز کودکان نثر مصنوع رسید مژده نامه امیرالمومنین به عثمان بن حنیف خامه مشکسای من نعمت خدای تعالی بر ما ایران دل زمین غره مشو امام حسن مجتبی مظهر درایت و پایداری اینک سه گفتار کوتاه بر حق از... خون بلوط های بیابانی نکوهش از سه کار زشت لطف حق سرگذشت نمرود طاغی غرب و شرق سعدی چنین سخن ز که آموختی؟ در وصف شمشیر در وصف قلم فداکاران نیکنام پیام محمد اقبال لاهوری رشادت و شهادت شیخ نجم الدین کبری مرا راهی نمای علی و بیت المال1 از آشوب گیتی غم مخور گفتگوی انوشیروان با بزرجمهر رزم رستم و اسفندیار1 حکایتی از گلستان سعدی داستان مرد باغبان با خسرو قصه قیس بن عاصم علی و بیت المال2 ملک سنایی منازعت چهار کس همان کس که دندان دهد نان دهد یک رباعی از شیخ بهائی چهار حکایت از بهارستان جامی داستان سه انباز راهزن غزلی از سلمان ساوجی رزم رستم و اسفندیار2 در شناخت نفس ترجمه نامه خاتم پیامبران به... سخت بیدار باش در همه کار دو قطعه از ابن یمین عهد خود با خدای محکم دار تقدیم به سالار شهیدان غرور پادشاهی اثناعشر که بحر کمالند هر یکی بخشایش الهی مکن نام نیک بزرگان نهان فضیلت آدمی مناظره ابراهیم با نمرود توانگر شد آن کس که خرسند گشت سکوت بجا عزت کار کردن اندرز به فرزند به پایان رسید کیسه سیم و زر به عنایت نظری فرما روزی که تو باز آیی آیین زمامداری نعمتت بار خدایا ز عدد بیرون است راه راست رفتن دعای خیر از زبان غیر پرهیز از دروغ بپرهیز از طمع برتری علم از مال مکن جور بر خردکان ای پسر مرا لفظ شیرین خواننده داد نیمه شعبان بود روز امید بشر اگر خار کاری خنک روز محشر تن دادگر مشاورت نماز ستون دین است فرزند بهترین بندگان خدا گل همیشه بهار شش حکایت از گلستان سعدی حکایتی از بوستان مهمان بی تکلف گل افشان خون آه نیمه شب از سایه روشن یک کابوس همسایه با سایه به شهید گمشدگان احسان شهیدی مولا مسیحای فسائی سپید رود آیا مولوی با سعدی دیدار داشته است؟ ابراهیم در آغوش آتش حق استاد ضرورت قانون در اجتماع تیغ جوشن گذار ارزش هر کار بار همدم نااهل سخت ترین چیز ها فرخنده یادی از موسی یکی از اصول تندرستی هنر بباید... مرد باید... غفلت آدمی نبشتن و گفتن مهر فرزند سلام ای خاندان های شهیدان فرهنگ و تمدن اسلامی سه کس را شنیدم که غیبت رواست پند هایی از شاهنامه ترجمه منظوم آیه 9 سوره الاسراء مختصری در فصاحت و بلاغت گفت و شنود عابدی سخندان با... ایجاز های پسندیده تاکید های تحسین برانگیز در وداع با ماه رمضان ور وزیر از خدا بترسیدی فرجام دنیا دوست گذشت عمر به دوزخ در افتادم فریفتن ابلیس طبیعت گرایان را تلبیس ابلیس بر منکران رستاخیز یکتاپرستی در گفتار و کردار آداب سخن گفتن سروده ای از رودکی دو رباعی از خاقانی نظم و نثر فارسی اهمیت ادبیات ایران سه بیت شعر از سعدی شیرازی که... انواع شعر علل و اسباب و تاثیر آن ها خدای سبب ساز کیست مولا چند حدیث نبوی پنج مطلب از شیخ بهایی تا آنکه زمین شود پر از عدل جانانه شو شرح مختصری از مکتب های ادبی بزرگمهر در زندان انوشیروان سرزمین عرب سفرنامه ناصرخسرو منا بار امانت نیکو سیرتی و داد خداگرایی غدیریه دیو چو بیرون رود فرشته درآید سه غزل با ردیف «برخاست» دل منه بر سیم و زر مرگ یاران منزلت زن در اسلام1 گفتم گفتا یاران همدم منزلت زن در اسلام2 مناعت طبع ای نفس آرمان والا پند نامه هایی منظوم از سعدی دانی که چیست رایحه بوستان قدس زنان پیشتاز کارنامه افتخارات پیام شهدا سلام بر پاکستان تشریف قبول هم دعا از تو اجابت هم ز تو عشق وطن در مرثیه سیدالشهداء در مناجات حسن ختام

برشی از متن کتاب

این فرمانی است از علی امیر مومنان به مالک اشتر پسر حارث، در عهدی که با او می گذارد، هنگامی که وی را به حکومت مصر می گمارد تا خراج آن را فراهم آرد، و پیکار کردن با دشمنان و سامان دادن کار مردم مصر و آباد کردن شهر های آن. او را فرمان می دهد به ترس از خدا و مقدم داشتن طاعت خدا بر دیگر کارها، و پیروی آنچه در کتاب خود فرمود، از واجب و سنت ها که کسی جز با پیروی آن راه نیک بختی را نپیمود. و جز با نشناختن و ضایع ساختن آن بدبخت نبود، و اینکه خدای سبحان را یاری کند به دل و دست و زبان، چه او یاری هر که او را یار باشد پذیرفته است و ارجمندی آن کس که-دین-او را ارجمند سازد، به عهده گرفته. و او را می فرماید تا نفس خود را از پیروی آرزو ها باز دارد، و هنگام سرکشی ها به فرمانش آرد که همانا نفس به بدی وا می دارد، جز که خدا رحمت آرد. و مالک! بدان که من تو را به شهر هایی می فرستم که دستخوش دگرگونی ها گردیده، گاه داد و گاهی ستم دیده، و مردم در کار های تو چنان می نگردند که تو در کار های والیان پیش از خود نگری، و درباره تو آن می گویند که درباره آنان می گویی، و نیکوکاران را به نام نیکی توان شناخت که خدا از ایشان بر زبان های بندگانش جاری ساخت. پس نیکو ترین اندوخته خود را کردار نیک بدان و هوای خویش را در اختیار گیر، و بر نفس خود بخیل باش و زمان آن را در آنچه برایت روا نیست رها مگردان، که بخل ورزیدن بر نفس، داد آن را دادن است در آنچه دوست دارد، یا ناخوش می انگارد، و مهربانی بر رعیت را برای دل خود پوششی گردان و دوستی ورزیدن با آنان را و مهربانی کردن با همگان، و مباش همچون جانوری شکاری که خوردنشان را غنیمت شماری.

نویسنده

دکتر جلیل تجلیل در سال 1313 در تبریز به دنیا آمد. ایشان در سال 1334 لیسانس ادبیات فارسی را کسب کرد و در سال 1349 وارد دانشکده ادبیات و علوم انسانی شد و درجه کارشناسی ارشد و دکتری را از آن دانشگاه اخذ کرد. وی همچنین همزمان با تحصیل در دانشگاه در حوزه علمیه به فراگیری فلسفه، منطق، صرف و نحو پرداخت. دکتر تجلیل استاد تمام و بازنشسته دانشگاه تهران و مشغول تدریس در دوره دکتری رشته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه های تهران است. جلیل تجلیل در دوره ششم به عنوان یکی از چهره های ماندگار ایران معرفی شد. برخی از آثار ایشان عبارتند از: برگزیده متون ادب فارسی، جناس در پهنه ادب فارسی، نقشبند سخن، فنون و صنایع ادبی، ترجمه فارسی الغدیر علامه امینی جلد21 دکتر اسماعیل حاکمی والا، در آبادان متولد شد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در بوشهر، آبادان و شیراز گذراند و از دبیرستان سلطانی شیراز دیپلم ادبی گرفت. در سال 1334 به دانشکده ادبیات و علوم انسانی رفت و در رشته زبان و ادبیات فارسی تحصیل کرد و نهایت در سال 1343 موفق به اخذ دانشنامه دکتری شد. حاکمی در مهرماه 1362 به مرتبه استادی نائل آمد و سرانجام در مهر ماه 1369 به عنوان استاد ممتاز دانشگاه تهران برگزیده شد. استاد حاکمی والا که سال ها دچار بیماری پارکینسون بود در سال 1396 در سن 79 سالگی در تهران درگذشت. برخی از آثار ایشان عبارتند از: دستور زبان فارسی، آشنایی با ادبیات فارسی، آیین فتوت و جوانمردی، فرج بعد از شدت و... . دکتر محمد رادمنش در سال 1306 متولد شد. او که استاد در رشته زبان و ادبیات فارسی است، استاد دانشکده ادبیات و علوم انسانی در تهران می باشد. دکتر رادمنش از سال های 1345 تا سال 1364 استادیار دانشگاه تهران بود و در سال 1364 با ارتقا به درجه استادی، جزو اساتید دانشگاه تهران به شمار می رود. برخی از آثار ایشان عبارتند از: ترجمه دلائل الاعجاز، نحو برای دانشجو، راه و روش تربیت از دیدگاه علی(ع)، ارزش های اخلاقی در فقه امام صادق(ع) و... . دکتر علی شیخ الاسلامی سال 1315 در استهبان، استان فارس دیده به جهان گشود. دوره دبستان و دبیرستان را تا سیکل، در دبستان و دبیرستان مغربی طی نمود. همزمان درس های حوزوی و طلبگی را تحت نظارت پدرش، آقا میرزا ابوالقاسم، معروف به علامه ادامه داد. دکتر شیخ الاسلامی در سال 1349 به اخذ درجه دکتری زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران نایل آمد و از مرداد 1350 در همان دانشگاه به تدریس پرداخت. وی در دوره هشتم(سال 1389) به عنوان یکی از چهره های ماندگار ایران معرفی شد. برخی از آثار ایشان عبارتند از: زندگی نامه خدیجه کبری و فاطمه زهرا(س)، جلد چهارم الغدیر، راه و رسم منزل ها، خیال، مثال و جمال در عرفان اسلامی و... .

• مولفان: دکتر جلیل تجلیل - دکتر اسماعیل حاکمی - دکتر محمد رادمنش - دکتر علی شیخ الاسلامی - دکتر علی مرزبان راد
• انتشارات: مرکز نشر دانشگاهی