کتاب برنامه ریزی و کنترل تولید و موجودیها - فاطمی قمی

کتاب برنامه ریزی و کنترل تولید و موجودی ها به قلم دکتر سید محمد تقی فاطمی قمی توسط انتشارات امیرکبیر به چاپ رسیده است.

طرح ریزی تولید و کنترل موجودی ها یکی از وظایف خاصی است که در تمامی شرکت های تولیدی باید وجود داشته باشد، این وظیفه عملیات ساخت را کنترل می کند و با رعایت کردن اصول و قواعد آن، کارخانه ها و سایر تولیدی ها قادر خواهند بود از مواد، تجهیزات، نیروی انسانی و سایر منابع خود به نحو مؤثر و کارا بهره بگیرند و محیطی خلاق، پویا و فعال را برای کار و تلاش به وجود آورند.

کتاب "برنامه ریزی و کنترل تولید و موجودی ها" با هدف ارائه ی یک برنامه کلی برای کنترل مواد از موقع ورود به یک واحد صنعتی تا هنگام خروج از آن، برای دانشجویان رشته های مهندسی صنایع، مدیریت صنعتی، تحقیق در عملیات و رشته های مشابه و هم چنین جهت کمک به متخصصین و مدیران اجرائی به چاپ رسیده است. این کتاب متشکل از 2 بخش می باشد که عبارتند از: 1‐ کنترل تولید و موجودی ها 2‐ برنامه ریزی تولید

بخش اول (که متشکل از 9 فصل می باشد)، بر کنترل موجودی یعنی مسائلی اعم از: مراحل و فرایند تولید، وظایف گروه های مهندسی و پشتیبانی، مشکلات موجودی، هزینه های تهیه و خرید، محدودیت ها، تخفیف های مقداری، تکنیک خطوط موازی و نمودار سفارش، انواع پیش بینی، ترکیب توابع پیش بینی، نمودار محدوده متحرک، ذخیره ایمنی، ثبت نیروی کار، سیستم سیکل سفارش، کاربرد تسطیح و... تأکید می ورزد و بخش دوم (که متشکل از 4 فصل می باشد)، سیستم های تولیدی از جمله انواع سیستم های تولیدی، مسائل تصمیم گیری، مسائل امتزاج، مدل های هزینه خطی، برنامه ریزی پویا، معیارهای کارایی تعیین ترتیب عملیات، ورودی های غیر لحظه ای و ... را مورد بررسی قرار می دهد‌.

گفتنی است که در انتهای هر فصل مسائل حل شده و تمریناتی ارائه شده است که یادگیری و درک مخاطب را به حداکثر می رساند.

برشی از متن کتاب

بخش اول: کنترل تولید و موجودی ها فصل اول: طبیعت سیستم های موجودی 1‐1 مشکلات موجودی نگهداری و کنترل موجودی ها که به صورت کالاهای فیزیکی هستند مشکل عمومی تمامی شرکت ها در هر بخش از اقتصاد می باشد. مثلاً در زراعت، صنعت، موسسات کوچک،  و ارتش باید موجودی نگهداری شود. در ایالات متحده سرمایه نگهداری شده در موجودی ها در هر مقطع از زمان بسیار زیاد است. این مبلغ برای پروژه‌ های دفاعی به تنهایی بالغ بر 50 میلیارد دلار، و برای شرکت ‌های بخش خصوصی بیش تر از 95 میلیارد دلار می ‌شود. دلایل بسیاری دایر بر نگهداری موجودی از سوی سازمان ‌ها برای کالاهایشان وجود دارد. دلیل اساسی این امر این است که از لحاظ فیزیکی یا اقتصادی مناسب نیست که دستور ورود کالا دقیقا موقعی صادر شود که تقاضای آن می‌ رسد. بدون موجودی مشتریان باید صبر کنند تا سفارش‌ هایشان از یک منبع برسد یا تولید گردد. به طور کلی مشتریان نمی خواهند یا نمی توانند برای مدت طولانی صبر کنند. تنها همین دلیل کافی است که ضرورت داشتن موجودی را برای اکثر سازمان‌ هایی که کالاهای فیزیکی به مشتریان تحویل می ‌دهند، نشان دهد. با وجود این، دلایل دیگری برای نگهداری موجودی ها قابل ارائه است، مثلاً قیمت بعضی از مواد اولیه ای که به وسیله یک تولید کننده مورد استفاده قرار می گیرد، ممکن است تغییرات فصلی قابل ملاحظه ای داشته باشد. موقعی که قیمت پایین است، برای این تولید سودآور است که در مقابل قیمت بالای فصلی به مقدار کافی از این مواد بخرد و آن را در انبار نگهدارد تا در موقع لزوم در تولید به کار گیرد. دلیل دیگر برای نگهداری موجودی، به خصوص در موسسات کوچک اهمیت دارد و آن این که اگر بتوان از کالا موجودی داشت تا آن را در معرض دید مشتری به نمایش گذاشت، ممکن است مقدار فروش، و در نتیجه، مقدار سود افزایش یابد. دو سوال اساسی که باید در کنترل موجودی هر کالای فیزیکی به آن ها جواب داد، این است که چه موقع باید موجودی را تهیه کرد و چه مقدار برای آن سفارش داد. پاسخ این سوالات می ‌تواند تحت شرایط مختلف، متفاوت باشد. هر تصمیمی که بدون توجه به میزان پیچیدگی سیستم عرضه موجودی در ارتباط با کنترل موجودی در هر سازمانی گرفته شود، به نحوی با سوالات: چه موقع باید سفارش داد و چه اندازه باید سفارش داد، لزوماً ارتباط پیدا می ‌کند. انواع خاصی از مشکلات موجودی وجود دارند که در آن ها شخص هیچ کنترلی روی عرضه و تهیه موجودی ندارد، مثل مشکلات مربوط به ذخیره آب داخل سد. (به عبارت دیگر عرضه مجدد موجودی آب داخل سد بستگی به میزان بارندگی دارد و سازمانی که بر روی سطح کار می کند هیچ کنترلی بر این امر ندارد). ما این نوع مسائل را در اینجا مطرح نمی کنیم، بلکه تنها مسائلی که مورد توجه قرار می ‌دهیم، آن هایی است که در تعیین چه موقع و چه مقدار باید موجودی سفارش داده شود، در حوزه اختیار و قدرت سازمانی که موجودی را کنترل می ‌کند قرار دارد. ...

فهرست

بخش اول: کنترل تولید و موجودی ها

فصل اول: طبیعت سیستم های موجودی

فصل دوم: مدل های اندازه انباشته قطعی و معین و گسترش آن ها

فصل سوم: جدول ها و نمودارهای سفارش

فصل چهارم: پیش بینی

فصل پنجم: درجه اعتبار و کنترل پیش بینی

فصل ششم: سیستم های موجودی

فصل هفتم: برنامه تولید

فصل هشتم: تعدیل و تنظیم طرح تولید

فصل نهم: فرموله کردن برنامه ریزی خطی برای مساله تولید

بخش دوم: برنامه ریزی تولید

فصل اول: تجزیه و تحلیل سیستم های تولیدی

فصل دوم: برنامه ریزی تولید ‐ مدل های ایستا

فصل سوم: برنامه ریزی تولید ‐ مدل های پویا

فصل چهارم: برنامه زمان بندی و تعیین ترتیب عملیات

• مجموعه کتابهای علوم فنی
• مؤلف: دکتر سید محمدتقی فاطمی قمی
• انتشارات: امیرکبیر