کتاب بابونه - جمیله مهدوی جعفری

کتاب بابونه نوشته جمیله مهدوی جعفری و نسرین طاهری شیوادر نشر المعی با حمایت شرکت دانش بنیان سیمرغ حکمت به چاپ رسیده است.

در دنیای پزشکی نوین، به دلیل اثبات عوارض برخی داروهای شیمیایی، غالب پزشکان به داروهای گیاهی و طب سنتی روی آوره اند و آن ها را نسبت به مواد دارویی شیمیایی مفید تر می دانند. داروهای سنتی و گیاهی به دلیل این که منشأ طبیعی دارند، عوارض کمتری را برای بدن ایجاد می کنند اما مصرف بیش از حد و خودسرانه آن ها بدون داشتن اطلاعات علمی، بعضا آسیب هایی را به بدن وارد می کنند. بنابراین لازم است کلیه این گیاهان زیر نظر پزشک و با پشتوانه علمی مورد مصرف قرار گیرند. از جمله این گیاهان که از قدیم مورد توجه اطباء بوده، گیاه بابونه است؛ این گیاه که از تیره ی کاسنی هاست علاوه بر مصرف درمانی، از آن به عنوان طعم دهنده، تقویت کننده و ... استفاده می شود. شباهتی که جنس های مختلف خانواده ی بابونه با هم دارند، موجب عدم توانایی تشخیص نوع اصلی بابونه شده است، اما اخیرا گیاه شناسان توانسته اند اطلاعات کامل تری را در خصوص نوع اصلی بابونه و انواع دیگر آن کسب کنند. در این راستا کتاب پیش رو اطلاعات کاملی را به تفکیک گونه های بابونه از جمله بابونه آلمانی، بابونه کبیر، رومی، دشتی، متعفن و بابونه ی زرد به مخاطب ارائه داده است. این اطلاعات شامل خواص پزشکی و درمانی گیاه و تاثیرات آن بر انواع بیماری و اعضای مختلف بدن می باشد. ضمن این که ویژگی جغرافیایی رشد گیاه و مواد تشکیل دهنده ی آن نیز در کتاب آمده است و در انتهای کتاب نیز واژه نامه طب سنتی نیز برای سهولت مخاطب در نظر گرفته شده است. کتاب حاضر منبع مناسبی در باب خواص این گیاه، نحوه ی مصرف و عوارض احتمالی آن در صورت مصرف بی رویه و ناآگاهانه می باشد.

فهرست

1. بابونه آلمانی
2. بابونه کبیر
3. بابونه رومی
4. بابونه دشتی
5. بابونه متعفن
6. بابونه زرد
7. داروهای موجود در بازارهای جهانی
8. داروهای رسمی موجود در ایران
9. روش تهیه برخی از فرآورده های بابونه
10. واژه نامه طب سنتی ایران

برشی از متن کتاب

بابونه آلمانی در عرض جغرافیایی 63 تا 64 درجه شمالی در سطوح وسیعی می روید. کشت بابونه آلمانی توسط بذر انجام می گیرد. در کشت پاییزه و بهاره، بذر ها در ردیف هایی به فاصله ی 12 تا 15 سانتی متر در زمین اصلی کشت می شوند. زمان مناسب برای کشت پاییزه، نیمه دوم شهریور و برای کشت بهاره، نیمه دوم اسفند است. زمان کاشت، نقش عمده ای در عملکرد گل بابونه دارد. بابونه ی آلمانی در کشت پاییزه قادر است سرمای زمستان را تحمل کند ولی برای گل دهی نیازی به گذراندن سرما( بهاره شدن) ندارد، به طوری که در کشت بهاره نیز گیاهان به گل می روند. این گیاه اگرچه به سرما حساس نیست ولی اگر در فصل بهار و در مرحله ی گل دهی با سرما مواجه شود، تاثیر سوء بر عملکرد گل خواهد داشت. بابونه ی آلمانی هوای آفتابی تا کمی سایه را می پسندد ولی گیاهانی که در سایه کشت می شوند، اسانس کمتری خواهند داشت. رشد و نمو بابونه در دمای روزانه بین 19 تا 21 درجه سانتی گراد به خوبی انجام می گیرد. بابونه آلمانی در طول رویش، به خاک خاص و مواد و عناصر غذایی فراوان نیاز ندارد و آن را در هر خاکی، حتی خاک های غیر حاصلخیز و تهی از مواد و عناصر غذایی می توان کشت کرد. خاک های سبک شنی همراه با مقادیر فراوان ترکیبات آهکی، خاک های بسیار مناسبی برای کشت بابونه آلمانی هستند. اگرچه با کشت بابونه در خاک های حاصلخیز می توان به مقدار قابل توجهی از گل دست یافت ولی کشت این گیاه در خاک های حاصل خیز به طور عمده ای سبب افزایش عملکرد گل می شود. بابونه قادر به تحمل خشکی است ولی در مرحله رویش بذر و تشکیل ساقه، به مقادیر مناسبی آب نیاز دارد.  PHمناسب خاک برای بابونه بین  8/4 تا 8 است. نتایج یک بررسی نشان می دهد که آبیاری زمین های زیر کشت بابونه آلمانی با آب های شور، اثر کاهشی معنی دار بر میزان توان مندی گیاه در حفظ ویژگی های دارویی خود( کمیت و کیفیت اسانس و میزان ترکیب فلاونوئیدی آپی ژنین) نشان نمی دهد. بنابراین، امکان کشت بابونه در چنین شرایطی بدون این که تغییر چشم گیری در مواد موثره آن حاصل شود، وجود دارد. بهترین زمان برداشت گل در تمام گونه های بابونه، مرحله ی شکوفایی کامل می باشد. گل ها را پس از برداشت بلافاصله باید خشک کرد. تاخیر در خشک کردن گل ها باعث تغییر رنگ آن ها و کاهش کمیت و کیفیت اسانس می گردد.

گردآورنده: جمیله مهدوی جعفری - نسرین طاهری شیوا انتشارات: المعی