کتاب اتول نامه - هادیان طبائی زواره

کتاب اُتول نامه نوشته سید جمال هادیان طبائی زواره در انتشارات فرهنگسرای میردشتی به چاپ رسیده است.

سید جمال هادیان، از نویسندگان مطرح عرصه ی فرهنگ و هنر و ارتباطات است که در نویسندگی، به سراغ موضوعاتی می رود که بکر هستند و شاید در نگاه نخست، پیش پا افتاده به نظر برسند، ولی او با چنان مهارتی از یک موضوع ساده سخن می گوید که متن، به اثر هنری بی بدیل تبدیل می گردد. مصداق بارز این گفته، کتاب" اتول نامه" است. این کتاب مجموعه کاملی از جملات نغزی است که در جلو و پشت خودروها نوشته می شود که در درجه اول نمایی از فرهنگ فولکلور ایران است. نویسنده ضمن جمع آوری به شرح آن ها پرداخته و تصاویری را در این خصوص ارائه داده است. وی معتقد است این جملات بخشی از فرهنگ و تمدن ایرانی است که به شکل عبارات کوتاه درآمده است. هادیان در خصوص انگیزه ی خود از تالیف کتاب می گوید همیشه به عباراتِ این چنینی ذهن او را به خود مشغول می کرده، تا این که روزی نوشته ای پشت موتوری توجه او را به خود جلب کرد. پشت موتور نوشته شده بود: « در به در همیشگی کولی صد ساله منم». این جمله سید جمال هادیان را تحت تاثیر خود قرار داد و از آن پس تصمیم گرفت هرجا عبارتی یا واژه ای پشت ماشینی ببیند، آن را یادداشت کند. تا این که بعد از هشت سال جمع آوری نوشته ها، کتاب حاضر نگاشته شد. این عبارات در تقسیم بندی های متفاوتی چون نیایش نامه، عشق نامه، طنز نامه، شور نامه، پند نامه، گله نامه و فرنگی نامه در کتاب عرضه شده است. اتول نامه جنبه ی طنز نیز دارد و نویسنده در مقدمه ی آن، اشاره ای به تاریخ حمل و نقل ایران، خصوصا تهران داشته و نکاتی در مورد اولین وسایل نقلیه از جمله ماشین دودی، اتوبوس و ... را ذکر کرده و در ذیل آن ها تصاویری نیز ارائه داده است. کتاب پیش رو گامی در جهت آشنایی با بخشی از فرهنگ ایرانی است.

برشی از متن کتاب

" ادبیات فارسی سرشار از شاهکارهای آموزنده و تعلیمی است که بزرگان خوش سخن چون سعدی، فردوسی، نظامی، مولوی و سایر ادیبان، شاعران و عارفان ایران زمین در قالب نظم و نثر آفریده اند. این آموزه ها قرن های متمادی رهنما، سیره ی زندگی و قند محافل و مجالس ایرانیان بوده است. در حقیقت عصاره ی دانش، تجربه و زندگی بزرگان سخن در آموزه های اخلاقی و توصیه های رفتاری آن ها مشهود است. رانندگان نیز با الهام از این آموزه ها، حاصل سال ها صبوری، سخت کوشی، مرارت ها و تجربه های تلخ و شیرین خویش را بر خودروهایشان می نویسند و حرف دل شان را به رهگذران منتقل می کنند. بخش عمده ای از ادبیات جاده ای یا ماشین نوشته ها را اشعار یا عبارت هایی تشکیل می دهند که موضوع آن ها اندرزها و نکات اخلاقی آموزنده اند که هر انسانی را در زندگی به کار می آید. برخی از این اندرزها آن قدر موزون، شیرین، دلنشین و تاثیرگذارند که هر رهگذری را مجذوب و شیفته ی خود می کنند تا جایی که بسیاری از رانندگان و رهگذران اشعار و عبارت های پندگونه را زیر لب زمزمه و در مصاحبت با خانواده و دوستان به عنوان ضرب المثل و نصیحت نقل می کنند. این اشعار و عبارت ها که اغلب با خط خوش نستعلیق بر خودرو ها نگاشته می شوند، گاه سروده و نوشته شعرا و ادبای بزرگ و صاحب نامند وگاه زاییده ی ذهن شاعران و نویسندگان محلی و گم نام و گاه زاییده ی ذهن خود رانندگان. اشعار و عبارت های آموزنده در اُتول نامه ده ها موضوع متنوع را در بر می گیرند که هر کدام از آن ها جزئی از راه و رسم تعالی بخش زندگی سعادتمندند. توکل و تکیه بر خدا و سر تسلیم فرود آوردن در برابر خواست و اراده ی او؛ قناعت و استغنا، راز داری و به موقع سخن گفتن؛ افتادگی و فروتنی، احسان، دست گیری و حمایت از مظلومان و بیچارگان؛ مهر ورزی و دوستی؛ راست گویی، قدر شناسی، همسایه مداری، مردانگی، حساب گری، دانش اندوزی، حسن سیرت و جوان مردی؛ دل نبستن به مال دنیا، دل از کینه تهی کردن و ده ها موضوع آموزنده دیگر از نکاتی است که در اشعار و عبارت های پندگونه اتول نامه نهفته است. دسته ای از این گونه اشعار و عبارت ها را نیز توصیه ها و نکات ایمنی و احتیاط در رانندگی تشکیل می دهند. نمونه هایی از اشعار و عبارت های پند آموز اتول نامه عبارتند از: به یک دم که آبی توان نوش کرد خدا را نباید فراموش کرد( محمد خرمشاهی) ."

فهرست

• مقدمه مولانا جلال الدین محمد بلخی
•  پیش گفتار
•  آغاز نامه
•  نیایش نامه
• عشق نامه
•  طنز نامه
•  شورنامه
•  پند نامه
•  گله نامه
•  فرنگی نامه
•  فهرست الفبایی
•  منابع و مآخذ

(فرهنگ ماشین نوشته ها در ایران) نویسنده: سید جمال هادیان طبائی زواره انتشارات: فرهنگسرای میردشتی