کتاب الزام ها و مسئولیّت مدنی بدون قرارداد - قاسم زاده

کتاب الزام ها و مسئولیّت مدنی بدون قرداد تألیف دکتر سید مرتضی قاسم زاده توسط نشر میزان چاپ شده است.

زندگی بشر همواره در طول تاریخ با زیان های گوناگونی تهدید شده است که دست کم بخشی مهمی از آن ها غیر قابل پیش بینی و گریزناپذیر بودند.  در اصطلاح حقوقی مسئولیت یعنی لزوم پاسخ گویی و پاسخ گو بودن شخص. این تکلیف در تمام حوزه های حقوقی و هر جا که امنیت جسمی، روانی مالی کسی به خطر می افتد به حکم قانون ایجاد می شود. زیان دیده طلب کار و عامل یا مسبب مسئول قرار می گیرد. لزوم جبران ضررهای وارد شده  به یک شخص را مسئولیت مدنی گویند. فکر پیشگیری و جبران زیان ها از دیرباز ذهن بشر را به خود مشغول کرده و سبب شده است که راه کارهای گوناگون اجتماعی، حقوقی و اقتصادی مناسب و گاه نامناسبی برای پیشگیری و مبارزه با آنها ارائه گردد. قاعده منع اضرار به دیگران و مسئولیت جبران زیان های ناروا و نیز بیمه های اموال و مسئولیت در زمره ی این راه کارهای اساسی قرار دارند. بنابراین هسته ی اصلی نخستین بخش کتاب منع اضرار به دیگران و لزوم جبران زیان های نارواست. در این راستا رسالت حقوق تمهید و وضع قواعدی ست که از زندگی بی ضرر حمایت کند، تکلیف عام ضرر نزدن به دیگران حتی به خود را بپذیرد و در صورت تخلف مسدولیت مناسب با آن را ایجاد کند به علاوه باید از استیلای ناروا بر اموال و حقوق دیگران پیشگیری و ضمان مناسبی اجرا شود. به همین منظور بخش دیگری از موضوع کتاب درباره ی منع استیلا بر حقوق دیگران از غصب و شبه غصب است.

فهرست

فصل اول: مبانی مسئولیت مدنی مبانی نظری مسئولیت مدنی نظریه تقصیر نظریه خطر نظریه تضمین حق نظریه های مختلط نظریه های غیرحقوقی مبانی مسئولیت مدنی در حقوق ایران مسئولیت های ویژه فصل دوم: ارکان مسئولیت مدنی فعل زیان بار فعل مثبت فعل سلبی یا ترک فعل ضرر مفهوم و شرایط ضرر معنوی رابطه سببیت انتخاب سبب یااسباب مسئول راه کارها تقصیر تعریف و واژگان مرتبط تقصیر مدنی و رابطه آن با قصد و تمیز فصل سوم: موانع مسئولیت- عوامل توجیه کننده دفاع مشروع مفهوم و مبانی شرایط آثار حکم قانون و اعمال قانونی اعمال مجاز اجرای حق اضطرار آثار غرور مفهوم و اقسام قلمرو احسان و نیکوکاری اقدام زیان دیده فصل چهارم: آثار مسئولیت و خروج از آن جبران مسئولیت اصول و شیوه های جبران خسارت اثر قرارداها و شروط در مسئولیت مفهوم و مبانی اعتبار و آثار فصل پنجم: استیلا و ضمان ناشی از آن اصول و قواعد نقش اذن در استیلا الزام قانونی اقسام اذن و ورجوع از آن چند اصل اثباتی مفهوم مسئولیت های ناشی از غصب خروج از ضمان استیلای بدون حق و استیلا بر مال استیلا بر مال دیگری به قصد اداره آن فصل ششم: استیفا و مسئولیت ناشی از آن قواعد عمومی مفهوم و قلمرو استیفای مشروع استیفا از مال دیگری استیفای بدون سبب ارکان و آثار دارا شدن بدون سبب

برشی از متن کتاب

مغایرت نظریه تقصیر سنتی با منطق حقوقی نظریه مسئولیت مبتنی بر تقصیر شخصی با منطق حقوقی سازگار نیست. زیرا پس از این که مسئولیت مدنی از مسئولیت کیفری مجزا گردید و مشخص شد که جبران خسارت مدنی با مجازات ارتباطی ندارد، بنا نهادن مسئولیت مدنی بر پایه تقصیر شخصی قابل توجیه نیست بلکه باید اساس و پایه این مسئولیت ضرری باشد که وارد شده است و هر ضرر ناشی از تقصیر نوعی نیز قابل جبران است؛ بنابراین اثبات تقصیر شخصی خوانده برای مطالبه خسارت لازم نیست. زیرا اگرچه زیان های ناشی از تقصیر شخصی نیز باید جبران شود ولی چون اثبات تقصیر شخصی دشوار است و زیان دیده اغلب دلایل اثبات آن را در اختیار ندارد، تحقق مسئولیت بر مبنای تقصیر نوعی با منطق حقوقی سازگارتر است؛ زیرا در حالی که عمد و قصد جانی از مقایسه کار او نسبت به افراد متعارف احراز می شود به طریق اولی باید تجاوز از رفتار یک انسان متعارف را در همان شرایط خارجی حادثه زیانبار تقصیر محسوب کرد و بدون دلیل انگیزه ها، شرایط روحی مرتکب و قدرت تمیز اورا در ایجاد مسئولیت مدنی دخالت نداد.

• نویسنده: دکتر سیّد مرتضی قاسم زاده
• انتشارات: میزان