کتاب اصول و فلسفه تعلیم و تربیت | شریعتمداری

 

بخشی از کتاب اصول و فلسفه تعلیم و تربیت شریعتمداری

اصول تعلیم و تربیت از نظر نگارنده

اصول تعلیم و تربیت از نظر نگارنده مفاهیم، نظریه ها و قواعد نسبتاً کلی می باشد که در بیشتر موارد صادق است و باید راهنمای مربیان، معلمان، مدیران، اولیا فرهنگ و والدین دانش آموزان در کلیه اعمال تربیتی باشد. این اصول مبتنی بر تعالیم دینی و تحقیقات روان شناسی، جامعه شناسی، فرهنگی و نظریات مربیان بزرگ و دانشمندان تعلیم و تربیت است.

اصول از نظر رئوفی

جان دیوئی نظر خود را درباره اصول تعلیم و تربیت با بیانی ساده و رساله در کتاب تجربه و تعلیم و تربیت اظهار داشته است. در این کتاب مسائلی از قبیل تعلیم و تربیت سنتی یا قدیم در مقابل تعلیم و تربیت مترقی، احتیاج به یک تئوری تجربه در تعلیم و تربیت، میزان های تجربه، کنترل اجتماعی، ماهیت آزادی، معنی هدف، سازمان مترقی مواد درسی و تجربه به عنوان وسیله و هدف تعلیم و تربیت مورد بحث واقع شده است و مولف به اختصار نظریات جان دیوئی را درباره ی مسائل بالا نقل می‌کند.

فلسفه چیست؟

درباره ماهیت فلسفه نظریات مختلف ابراز شده است. برای خودداری از اطاله ی کلام از ذکر تعاریفی که هر یک جنبه ای از فلسفه را روشن می‌سازد،صرف نظر می کنیم و به منظور مشخص ساختن ماهیت فلسفه به تحلیل کار فیلسوفان می پردازیم. فلسفه از نظر ما کاری است که فیلسوف انجام می‌دهد. هم اکنون باید دید که فیلسوف چه می کند یا چه خصوصیاتی را در رفتار خود منعکس می سازد. آن چه در اینجا مورد بحث قرار می گیرد ممکن است در کار یک یا چند فیلسوف یا گروهی از فیلسوفان دیده نشود ولی مطالعه ی کار فیلسوفان به طور کلی و توجه به آن چه فیلسوفان معروفی مثل سقراط، افلاطون، ارسطو، برکلی، کانت، هگل، پیرس، دیوئی و وایت هد انجام داده‌اند تا حدی استنباط ما را از فلسفه تأیید می نماید.

تعلیم و تربیت

نظر به اینکه از راه تعلیم و تربیت می توان موجبات رشد فردی و رفاه جمعی را فراهم نمود، این جریان در زندگی انسانی نقشی مهم دارد. به طور کلی پرورش استعدادهای فردی، تحکیم پایه های زندگی جمعی، گسترش آرمان های دموکراتیک و ایجاد تفاهم میان افراد انسانی در سایه ی تعلیم و تربیت صورت می گیرد.

رابطه فلسفه با تعلیم و تربیت

ارتباط فلسفه با تعلیم و تربیت را به سه صورت ممکن است مجسم ساخت. در صورت اول و دوم فلسفه تعلیم و تربیت به معنی اعمال یا اجرای فلسفه در امور تربیتی است. در صورت سوم فلسفه به منزله ی تئوری یا اساس نظری و تعلیم و تربیت به عنوان عمل، مورد توجه قرار می گیرد.  به طور خلاصه در صورت اول و دوم فلسفه ی تعلیم و تربیت دو رشته ی مستقل تلقی می شوند و فلسفه ی تعلیم و تربیت اجرای آن چه در فلسفه مطرح است در جریان های تربیتی می باشد. اما در صورت سوم فلسفه ی تعلیم و تربیت از یکدیگر جدا نیستند و دوجانبه یک امر را تشکیل می دهند.

واقعیت جهان

مطالعه و بررسی آنچه فیلسوفان و دانشمندان درباره ی واقعیت جهان بیان کرده اند از جهات مختلف جنبه ی تربیتی دارد. متافیزیک یا مطالعه واقعیت جهان با اینکه در عصر ما تحت تاثیر پژوهش‌های علمی قرار دارد مع ذلک دانشمندانی که فعالیت‌های علمی خود را به یک یا چند رشته محدود می سازند، از تهیه و تدوین نظامی که جهان را معرفی کند عاجز هستند. ین امر که آیا جهان نظامی واحد را تشکیل می دهد یا نظام های متعدد در جهان وجود دارد مورد بحث فیلسوفان  می باشد.

ایده آلیسم و تعلیم و تربیت

ایده آلیسم به عنوان فلسفه ای که از افکار  فیلسوفان یونانی و عقاید مسیحی ترکیب شده است، مبتنی بر 3 فرض می باشد:

فرض اول: وجود موجود نهایی یا واقعیت اساسی است.

فرض دوم: اعتقاد به صلاحیت عقل در شناختن موجود نهایی می باشد.

فرض سوم: اعتقاد به اینکه هستی و ارزش در جهان اولین چیز هستند و قابل تفکیک نمی باشند.

رئالیسم و  تعلیم و تربیت

در این فصل نظریات پروفسور برودی استاد تعلیم و تربیت دانشگاه ایلینویز آمریکا که به عنوان رئالیست کلاسیک شناخته شده از کتاب معروف او، ساختن یک فلسفه ی تعلیم و تربیت و چند مقاله که در مجلات معروف آمریکا چاپ شده است مورد بحث قرار می گیرد.

کتاب اصول و فلسفۀ تعلیم و تربیت تألیف دکتر علی شریعتمداری توسط انتشارات امیرکبیر به چاپ رسیده است.

فهرست

پیشگفتار فصل اول اصول تعلیم و تربیت از نظر نگارنده اصول با توجه به تحقیقات روانشناسی دوره دبستان دوره بلوغ اصول تعلیم و تربیت با توجه به تحقیقات جامعه شناسی و فرهنگی اصول تعلیم و تربیت با توجه به وضع مؤسسات اجتماعی و تحولات فرهنگی اصول تعلیم و تربیت با توجه به فلسفه اجتماعی جامعه اصول تعلیم و تربیت با توجه به نظریات مربیان بزرگ فصل دوم اصول از نظر دیوئی تعلیم و تربیت قدیم در مقابل تعلیم و تربیت مترقی نظریه اساسی درباره تجربه میزان های تجربه فصل سوم مفهوم و فلسفه فلسفه چیست؟ اول - فعالیت های تحقیقی دوم - روش تحقیق سوم - روح فلسفی فصل چهارم تعلیم و تربیت نظر دیوئی درباره ی پاره‌ای از تعاریف تعلیم و تربیت و تربیت به معنای آمادگی تعلیم و تربیت به عنوان آشکار کردن استعدادها تعلیم و تربیت و تشکیل یا پرورش قوای ذهنی تعلیم و تربیت به عنوان تشکیل ذهن تعلیم و تربیت به عنوان تکرار و توجه به گذشته چند تعریف اساسی از تعلیم و تربیت تعلیم و تربیت و عادت دادن فصل پنجم فلسفه ی تعلیم و تربیت رابطه ی فلسفه با تعلیم و تربیت فصل ششم مسائل اساسی فلسفه تعلیم و تربیت واقعیت جهان منابع نخستین ماهیت ارزش ها اقسام ارزش ها فصل هفتم ایده آلیسم و تعلیم و تربیت فصل هشتم رئالیسم و تعلیم و تربیت مواد برنامه و نقش آن ها فصل نهم پراگماتیسم و تعلیم و تربیت فصل دهم اگسیستانسیالیزم و تعلیم و تربیت فصل یازدهم فلسفه تحلیلی و تعلیم و تربیت فصل دوازدهم فلسفه تربیتی اسلام رئالیسم اسلامی ویژگی‌های تربیت اسلام هدف های تربیت اسلامی روش های تربیتی اسلام فصل سیزدهم فلسفه مادی دیالکتیکی و تعلیم و تربیت تبیین مادی اصول دیالکتیک کمونیسم و تعلیم و تربیت منابع فارسی منابع انگلیسی واژه های فلسفی و تربیتی آثار دیگر مولف

• نویسنده: دکتر  علی شریعتمداری
• انتشارات: امیرکبیر