کتاب اصول فقه کاربردی - شریعتی (جلد سوم: اصول عملیه و تعارض ادله)

کتاب اصول فقه کاربردی 3 (اصول عملیه و تعارض ادله) به قلم حسین قافی و سعید شریعتی در انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه به چاپ رسیده است.

در کتاب "اصول فقه کاربردی (اصول عملیه و تعارض ادلّه)" جلد سوم تآلیف حسین قافی و دکتر سعید شریعتی ، به بررسی اصول عملیه پرداخته شده است. بدین منظور، ابتدا مطالبی برای آشنایی با جایگاه، مفهوم، شرایط و مجرای اصول عملیه بیان می شود؛ سپس به بررسی چهار اصل عملی استصحاب، برائت، احتیاط و تخییر می پردازد. دانشجویان در ابتدا، با بحث پرداخته شده به برائت و پس از آن با مباحث اصل تخییر و احتیاط، که ارتباط بیشتری با برائت دارند آشنا شده و از طرفی دیگر به بررسی اصل استصحاب می پردازند. اما به دلیل اینکه اصل استصحاب و برائت کاربرد وسیع تری داشته و جامع تر می باشند در ابتدا مورد بحث و گفت و قرار می گیرند سپس به سایر اصول اصلی یعنی احتیاط و تخییر پرداخته می شود. همانند جلدهای پیشین، مباحث اصولی با بیانی روان همراه با ذکر مثال های حقوقی و کاربردی و مباحث عمیق کتاب در قسمت «برای مطالعه ی بیشتر» گنجانده شده است.

برشی از متن کتاب

دیرزمانی است که بحث اصول عملیه در میان اصولیان مطرح بوده ولی معمولا به صورت پراکنده و مختصر مطرح شده است. شیخ انصاری با ساماندهی مباحث اصولی و ارائه نظمی جدید در مباحث قطع، ظن و شک، اصول عملیه را به صورتی مستقل و نظام مند مطرح ساخت و تحقیقاتی عمیق و گسترده در مورد اصول عملیه ارائه کرد. پس از او نیز شاگردانش یکی پس از دیگری در تعمیق و غنای این مباحث تلاش فراوان کردند. در کتب اصولی شیعه، معمولا چهار اصل عملی استصحاب، برائت، احتیاط و تخییر مورد بحث قرار می گیرد. با این حال، باید دانست که شمار اصول عملیه منحصر به این چهار اصل نیست. دلیل تمرکز بحث در این چهار مورد کاربرد فراوان و گسترده ی این اصول در مباحث مختلف فقهی و حقوقی است. در حقیقت، این اصول چهارگانه به بحث فقهی خاصی اختصاص ندارد و در همه ی ابواب فقه قابل اجرا است. گذشته از چهار اصل یاد شده، پاره ای از اصول عملیه را می توان یافت که تنها در برخی از مباحث فقهی کاربرد دارند. برای نمونه می توان به اصالة الطهارة اشاره کرد. مفاد اصالة الطهارة این است که اصل بر پاک بودن اشیا است مگر آنکه یقین به نجاست آن حاصل شود.پس در موارد مشکوک حکم به طهارت می شود. بدیهی است که این اصل تنها در مسئله شک در طهارت و نجاست قابل اجراست نه در همه ابواب فقهی. (شمار اصول عملیه)

فهرست

فصل چهارم: اصول عملیه نکات کلی و مطالب مقدماتی جایگاه و ضرورت بحث اصول عملیه تعریف اصول عملیه شمار اصول عملیه اصل استصحاب مفهوم ارکان و ماهیت استصحاب اقسام استصحاب حجیت استصحاب آثار اجرای استصحاب بررسی برخی از انواع استصحاب اصل برائت تقسیمات شبهه مجرای اصل برائت ادله حجیت اصل برائت کاربرد اصل برائت در حقوق اصل احتیاط تعریف اصل احتیاط و مجرای آن مستند اصل احتیاط تقسیمات شبهه و احکام آن اصل تخییر تعریف و مجرای اصل تخییر تقسیمات شبهه و احکام آن   فصل پنجم: تعارض ادله مفهوم تعارض و شرایط آن تعریف تعارض اقسام تعارض شرایط تحقق تعارض تزاحم و مقایسه آن با تعارض تعریف تزاحم تفاوت تزاحم با تعارض مرجحات باب تزاحم تعارض غیر مستقر و ضوابط رفع آن مفهوم جمع عرفی ضوابط رفع تعارض غیر مستقر حکم تعارض مستقر قاعده اولیه در تعارض مستقر قاعده شرعی در مورد دو خبر متعارض مرجحات باب تعارض بررسی برخی موارد تعارض ادله تعارض امارات با یکدیگر تعارض امارات و اصول تعارض اصول عملیه با یکدیگر   فصل ششم: اجتهاد و تقلید اجتهاد مفهوم اجتهاد و اقسام آن احکام مترتب بر اجتهاد تاثیر زمان و مکان در اجتهاد مسئله تخطئه و تصویب تقلید تعریف تقلید جواز تقلید از مجتهد شرایط مرجع تقلید تقلید از اعلم تقلید از میت

مؤلف: حسین قافی- سعید شریعتی انتشارات: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه