کتاب اسطرلاب حق - محمدعلی موحد

کتاب اسطرلاب حق (گزیده ی فیه ما فیه) با انتخاب و توضیح محمدعلی موحد توسط نشر ماهی به چاپ رسیده است.

"اسطرلاب حق" کتابی حاوی گزیده هایی از اثر مشهور و پرمحتوای "فیه ما فیه" می باشد. به طور کلی کتاب مذکور، مجموعه سخنرانی های ارزشمند "مولانا جلال الدین بلخی رومی" را در برگرفته که طی مجالس مختلف برای حاضرین بیان نموده است؛ سخنان مذکور، توسط مریدان و علاقه مندان به این شخصیت بزرگ و برجسته، با دقت فراوان جمع آوری شده و سپس تحت عنوان فیه ما فیه به رشته ی تحریر در آمده تا همگان بتوانند از آن بهره مند گردند؛ در طول محتوای این اثر، مولانا موضوعات مختلف عرفانی را از زوایا و جوانب متعدد پوشش داده و سپس آن ها را مورد نقد و تفسیر قرار می دهد. در همین راستا، "محمد علی موحد"، با استناد بر تالیفات آقای "فروزانفر"، بخش هایی از فیه ما فیه را انتخاب نموده و به مخاطب ارائه می کند. وی با به کارگیری از عباراتی ساده و روان و هم چنین بهره گیری از علم و توانایی شخصی خویش، به تصحیح متن های بیان شده پرداخته و تفاسیر و تحلیل هایی روان را شرح می دهد تا خواننده در نتیجه ی مطالعه ی دقیق آن ها، قادر گردد که مفهوم و مقصود سخنرانی های تامل برانگیز مولانا را به راحتی دریافته و با آن ارتباط برقرار نماید.

فهرست

مقدمه ی سیری در آثار منثور مولانا ادوار دو گانه ی زندگانی مولانا مجالس سبعه مکتوبات مقالات مولانا یا فیه ما فیه گزیده ی فیه ما فیه فهرست تحلیلی مطالب فهرست قصه ها فهرست آیات و احادیث فهرست لغات

برشی از متن کتاب

سخن سایه ی حقیقت است و فرع حقیقت. چون سایه جذب کرد، حقیقت به طریق اولی بود. خود سخن بهانه است. آدمی را با آدمی آن جزو مناسب جذب می کند نه سخن. بلکه اگر صد هزار معجزه و بیان و کرامات ببیند چون در او از آن نبی و یا آن ولی جزوی نباشد مناسب، سود ندارد. آن جزو است که او را در جوش و بی قرار می دارد. در که از کهربا اگر جزوی نباشد هرگز سوی کهربا نرود. آن جنسیت میان ایشان خفی است، در نظر نمی آید. آدمی را خیال هر چیز با آن چیز می برد. خیال باغ به باغ می برد، و خیال دکان به دکان. اما در این خیالات تزویر پنهان است. نمی بینی فلان جایگاه می روی پشیمان می شوی و می گویی که پنداشتم که خیر باشد، آن خود نبود. پس این خبالات بر مثال چادرند و در چادر کسی پنهان است، هر گاه که خیالات از میان بر خیزند و حقایق روی نمایند بی چادر خیال، قیامت باشد. آن جا که حال چنین شود پشیمانی نماند. هر حقیقت که تو را جذب می کند چیز دیگر غیر آن نباشد، همان حقیقت باشد که تو را جذب کرد یوم تبلی السرائر. چه جای این است که می گوییم. در حقیقت کشنده یکی است اما متعدد می نماید. نمی بینی که آدمی را صد چیز آرزو است گوناگون؟ می گوید تتماج خواهم. بورک خواهم. حلوا خواهم، قلیه خواهم، میوه خواهم، خرما خواهم. این عددها می نماید و به گفت می آورد، اما اصلش یکی است. اصلش گرسنگی است، و آن یکی است. نمی بینی چون از یک چیز سیر شد می گوید هیچ از این ها نمی باید؟ پس معلوم شد که ده و صد نبود بلکه یک چیز بود. *** 1- کسی که مجذوب سخن دیگری می شود در حقیقت مجذوب خود او می شود در او چیزی از خویشتن می یابد که به سوی او کشانده می شود. تاثیر سخن منوط بر آن است که در شنونده زمینه ی مناسب برای گرفتن آن وجود داشته باشد. این معنی را شمس تبریز در چند جا از مقالات خود (از جمله در صفحه ی 640) در میان آورده است: «هرگز پیغامبر علیه السلام نیامد که آن را که آن نیست خبری کند.» حتی انبیا قادر نیستند چیزی را که تو خود نداری به تو بدهند: «الا آن را که آن دارد خبرش کند» و بگوید که «آخر تو نیز داری» نگاهش کنید به ص 68، توضیح شناره ی 4 کتاب حاضر). دست افزار کار انبیا سخن است .و چنان که مولانا در جای دیگری از همین فی ما فیه آورده است «سخن را فایده ی آن است که تو را در طلب آرد و تهیج کند، نه آن که مطلوب به سخن حاصل شود» (کتاب حاضر، ص 212). و تاثیر سخن چنان که در این جا می گوید بسته به آن است که در میان گوینده و شنونده مناسبتی باشد. 2- در این جا مولانا به یک تحلیل روان شناختی می پردازد. آدمی را خیال هر چیز با آن چیز (یعنی به آن چیز و به سوی آن چیز...  

(گزیدۀ فیه ما فیه) انتخاب و توضیح: محمدعلی موحد انتشارات: ماهی