کتاب اسرار کیهان - بهنام محمدپناه

کتاب اسرار کیهان نوشته بهنام محمدپناه توسط انتشارات سبزان به چاپ رسیده است.

این کتاب اسرار کیهان و واقعیت های موجود درباره آن را بررسی می کند و با زبانی ساده و روان به معرفی زیبایی ها و رازهای نهفته در این گنجینه آسمانی می پردازد. کیهان که اولین بار توسط فیثاغورس به این نام نهاده شد، در تعریف کلی، سازمانی منظم و موزون است که از فضای پهناوری که شامل تعداد زیادی کهکشان، نور و دیگر تابش ها می باشد، لبریز شده است. بسیاری از پژوهشگران و دانشمندان واژه ی کیهان را هم معنیِ واژه های گیتی و جهان می دانند، چرا که کیهان، کل نظام جهان را در بردارد و در این نظام فوق العاده، زمین تکه سنگ ناچیزی است که به دور ستاره ای معمولی در یک کهکشان و در گوشه کوچکی از فضا در حال گردش است و در کل کیهان، یک ذره کوچک به حساب می آید. پس این نشان می دهد که کیهان اسرارآمیز، بسیار بزرگ و پیچیده است و کتاب حاضر سعی دارد این شگفتی خارق العاده خداوند را که چندین بار در قرآن از آن نام برده شده است، مورد بررسی قرار دهد. نویسنده، این اثر را به چهار بخش تنظیم کرده است و به ترتیب به معرفی اجرام کیهانی، منظومه شمسی و سفر به فضا می پردازد و در نهایت با اختصاص دادن فصلی که ضمائمی برای اطلاعات بیشتر در اختیار خواننده قرار می دهد، کتاب را به پایان می رساند.

برشی از متن کتاب

در ستاره هایی که جرمشان بیشتر از 8 برابر جرم خورشید باشد، وقتی همه هیدروژن هسته به هلیم تبدیل شد، در مرحله بعد، هلیم به کربن تبدیل می شود. جرم این ستاره ها به قدری زیاد است که بتواند اتم‌های کربن هسته را تحت فشار و حرارت زیاد در مرکز ستاره، و عناصر سنگین تر (به تر تیب) اکسیژن، سیلیکون، منیزیم، گوگرد و در نهایت آهن تبدیل کند. همانطور که ذکر شد، هسته اتم آهن به عناصر سنگین‌تری گداخته نمی‌شود. با متوقف شدن سوخت و ساز در هسته، دما و فشار مرکز ستاره ناگهان بالا می ‌رود و در نهایت، ستاره با انرژی غیرقابل تصوری منفجر می شود. پس از این انفجار عظیم، هسته باقیمانده دوباره تحت گرانش شدید خود فشرده می ‌شود. با شکسته شدن ساختار اتم ها، الکترون ها با شدت تمام به پروتون های هسته اتم برخورد می کنند و به نوترون تبدیل می شوند. به این ترتیب، هسته ستاره که پیش از انفجار قطری هم اندازه زمین داشت، ناگهان به کره کوچک و بسیار چگالی بدل می‌شود که فقط از ذراتی به نام نوترون تشکیل شده است. به همین دلیل اخترشناسان، به آن ستاره نوترونی می ‌گویند. اما اگر جرم هسته باقیمانده بیش از سه برابر جرم خورشید باشد، حتی نوترون ها هم از فشار بی وقفه گرانش در امان نخواهند بود. ستاره نوترونی آن قدر در هم فشرده می شود که به یک سیاهچاله بسیار کوچک تبدیل شود. هزاران سال طول می کشد تا نور شدید حاصل از انفجار این نوع ستاره‌ها به زمین برسد. اخترشناسان، این نور درخشان را که شب های متمادی آسمان را روشن می کند، ابرنواختر می ‌نامند. موج حاصل از انفجار ابرنواختر که تا میلیون ها کیلومتر گسترده است، موجب متراکم شدن گازها و ذرات سحابی ها و تولد ستاره های جدید از این گازهای متراکم و آغاز چرخه عمر ستاره های دیگری می شود. بر اثر این انفجار عظیم، اتم های بسیاری از لایه های فوقانی ستاره از هم متلاشی می ‌شوند. پروتون ها و الکترون های آزاد این اتم های متلاشی شده با شدت هرچه تمام به اتم های دیگر برخورد می‌کنند و جذب آنها می ‌شوند و به این ترتیب عناصر سنگین ‌تر از آهن مثل توریم و اورانیوم به وجود می آید. بنابراین عناصری که در اطراف ما و حتی در سلول های بدن ما وجود دارند، روزگاری در دل یکی از کوره های کیهانی ساخته شده‌اند. وجود عناصر سنگین ‌تر از آهن در سیاره زمین، نشان می ‌دهد که منظومه شمسی احتمالا بقایای ستاره ای بسیار بزرگ بوده است که بر اثر انفجار ابرنواختری در فضای بین ستاره ای پخش شده و بعد ها بر اثر موج ضربه ‌ای دیگر به شکل خورشید و سیارات امروزی در آمده است.

فهرست

مقدمه بخش اول: اجرام کیهانی

1. ستاره
2. سحابی
3. ستاره نوترونی
4. نواختر
5. سیاهچاله
6. مهابنگ
7. کهکشان
8. اخترنما
9. پرسش های متداول درباره ستاره ها و صور فلکی

بخش دوم: منظومه شمسی

1. پیدایش منظومه شمسی
2. خورشید
3. سیاره عطارد
4. سیاره زهره
5. سیاره زمین
6. کره ما
7. سیاره مریخ
8. کمربند سیارک ها
9. سیاره مشتری
10. سیاره زحل، کیوان
11. سیاره اورانوس
12. سیاره نپتون
13. سیاره پلوتو
14. سیاره دهم
15. دنباله دار

بخش سوم: سفر به فضا

1. ماهواره
2. موشک
3. مأموریت آپولو 11
4. شاتل

بخش چهارم: ضمائم

1. نور و اشعه
2. اتم و ساختار آن
3. تصاویر رنگی
4. برخی از منابع

نویسنده: بهنام محمدپناه انتشارات: سبزان