کتاب ابتدانامه - سلطان ولد

کتاب ابتدانامه اثر سلطان ولد توسط انتشارات خوارزمی به چاپ رسیده است.

پس از مرگ مولانا حسام الدین چلبی سمت خلافت و رهبری مریدان را بر عهده گرفت. بعد از دوازده سال خلافت به بهاءالدین سلطان ولد، فرزند ارشد مولانا رسید. سلطان ولد به نقل تذکره نویسان از نظر قیافه ظاهری مانند مولانا داشت و بسیار خواهان آن بود که علاوه بر شباهت صوری در عالم سخنوری هم به مولانا تشبه کند و پا جای پای پدر بگذارد.

در برابر شش دفتر مثنوی مولانا، سلطان ولد سه دفتر مثنوی سروده است که نخستین آن همین اثر حاضر؛ ابتدانامه می باشد. دومی رباب نامه و سومی انتهانامه نام دارد. سلطان ولد برای هیچ یک از مثنوی هایش نامی مشخص نکرده است، همچنان که مثنوی مولانا هم نام مشخصی ندارد.

مثنوی اول یا ابتدانامه سلطان ولد بر وزن الهی نامه سنایی است و دلیل نام گذاری آن آغاز آن با این مصرع: «ابتدا می کنم به نام خدا» می باشد. ولد در دیباچه منثوری که برای ابتدانامه نوشته است تاریخ شروع آن را اول ماه ربیع الاول 690 گفته در پایان کتاب نیز همین تاریخ را آورده و می گوید آن را در ظرف چهار ماه به پایان برده است. اما باور اینکه ده هزار بیت را در آن مدت کوتاه سروده باشد، دشوار است و به نظر می رسد که آنچه در ظرف چهار ماه پرداخته شده طرح نخستین بوده و تا آخر عمرمقدار زیادی بر آن افزوده است و این موضوع را می توان با استناد به ابیات ابتدانامه اثبات کرد.

سلطان ولد موسس شعر ترکی

سروده های ترکی سلطان ولد خاطر ترک شناسان را به خود مشغول داشته، بویژه آنکه کار سلطان ولد در این زمینه تداوم پیدا کرده و در دوره عثمانی شکوفاتر شده است. سلطان ولد را موسس شعر ترکی خوانده اند. در مجموع منظومه های ولد سیصد و شصت و هفت بیت ترکی استفاده شده است.

• نویسنده: سلطان ولد
• تصحیح و تنقیح: محمدعلی موحد - علیرضاحیدری
• انتشارات: خوارزمی