کتاب آچار علم اثر کولین برس

درباره کتاب آچار علم

علم آکنده از تعابیر است. یادافزا (کمک حافظه)هایی برای به خاطر آوردن ترتیب سیارات منظومه‌ی شمسی، عناصر جدول تناوبی و سلسله مراتب‌های گوناگونی برای طبقه‌بندی ارگانیسم‌ها وجود دارند. اما این‌ها، تنها اشاراتی کوچکی نیستند که دانشمندان و دانشجویان علوم می‌توانند از آن برای حفظ کردن واحدهای کلیدی اطلاعات استفاده کنند.

یکی از موثرترین روش‌های یادآوری یک نظریه‌ی علمی یا قوانین، تلخیص آن به یک اصطلاح مختصر و پرمعنی است. یکی دیگر از دستاوردهای بزرگ علمی قرن نوزدهم، فرمول‌بندی قوانین اول و دوم ترمودینامیک بود. امروزه بسیاری از فیزیکدانان و غیر فیزیکدانان، هر دوی آن‌ها را در یک کلمه‌ی قصار قابل حفظ کردن خلاصه کرده‌اند: نمی‌توانید برنده شوید، حتی مساوی هم نمی‌توانید بکنید.

با این همه فروکاستن بیش از حد یک مفهوم علمی محوری می‌تواند مشکل ساز شود. بعضی از مردم "بقای اصلح" را به این دلیل که همانگویی است رد می‌کنند. در ضمن، خلاصه کردن قوانین اول و دوم ترمودینامیک در یک جمله برای کسی که از قبل چیزی در مورد دو قانون نمی‌داند سربسته‌تر است. در کتاب آچار علم حالت میانه‌ای را هدف قرار داده است. اشاراتی که به دنبال هر قسمت می‌آید ممکن است به اندازه مثال‌ها زیرکانه یا قابل حفظ کردن نباشند اما امیدواریم اندکی بیشتر فایده داشته باشد؛ مخصوصا برای کسانی که می‌خواهند برای درک بعضی از چالش‌برانگیزترین مفاهیم علمی، میان‌بری پیدا کنند.

بخشی از کتاب آچار علم

در سلول‌های ما چه می‌گذرد؟ در اوایل دهه‌ی 1970 ژنتیک‌دانان کم و بیش روشی را که طبق آن ارگانیسم‌ها با استفاده از دی ان ای موفق به ساخت وبازتولید خود می‌شوند، استخراج کرده بودند. اما هنوز اسرار ناگشوده‌ای باقی بود. برای مثال سی ای توماس جونیور با دیدن این واقعیت که گاهی ارگانیسم‌های نسبتا ساده، دی ان ای بیشتری نسبت به ارگانیسم‌های نسبتا پیچیده دارند، دچار سردرگمی شد. او آن را پارادوکس مقدار سی نامید.

تقریبا در همان زمان ساسامو اونو راه‌حل بحث‌انگیزی را در معرض فهم عموم قرار داد شاید اندازه‌ی ژنوم‌ها به این دلیل به روشی گمراه‌کننده تغییر می‌کنند که بیشتر دی ان ای موجود در سلول‌ها به درد هیچ هدف مفیدی نمی‌خورند. شاید آنها فقط نامرغوبند.

بسیاری از زیست شناسان با این ایده راحت نبودند. روی جان بریتن و دیوید کوهن آن را چون ایده‌ای زننده توصیف کردند. با این تفاسیر اگر مقدار زیادی از دی ان ای درون سلول‌ها واقعا هیچ هدفی ندارند، ارگانیسم‌ها طی میلیون‌ها سال تکامل باید از شر آن‌ها خلاص شده باشند. اما در نخستین سال‌های قرن بیست و یکم معلوم شد که ایده می‌تواند درست باشد. متخصصین ژنتیک سال‌ها به دقت تمام برای خواندن ژنوم انسان وقت گذاشتند. تصور بسیاری از ژنتیک‌دانان این بود که ساختن بدن پیچیده‌ی انسان به عملکرد بیش از یکصد هزار ژن که هر کدام پروتئین متمایزی را کدگذاری می‌کند، نیاز دارد.

در واقع معلوم شد که ژنوم انسان حاوی بیست هزار تا سی هزار ژن است و این ژن‌ها جمعا فقط یک تا دو درصد کل ژنوم را در برمی‌گیرد. این تایید هیجان‌انگیزی بر این حقیقت بود که حجم بزرگی از ژنوم انسان برای کدگذاری پروتئین‌ها نیستند. بیشتر مولکول‌های دی ان ای ما غیرکدی هستند و بسیاری از زیست‌شناسان بر این باورند که بخش قابل توجهی از آن‌ها بنجل و به درد نخور هستند ...

کتاب آچار علم به قلم کولین برس و ترجمه‌ی تورج حوری در انتشارات مازیار به چاپ رسیده است.

فهرست

فهرست کتاب آچار علم

تکامل

ژنتیک

خاستگاه‌های انسان

دنیای طبیعی

پزشکی و فیزیولوژی

فیزیک

دنیای اتمی

فضا

• 100 راه هوشمندانه برای کمک به فهم و به یاد سپردن مهم‌ترین نظریه‌ها
• نویسنده: کولین برس
• مترجم: تورج حوری
• انتشارات: مازیار