کتاب آموزش مفاهیم دینی همگام با روانشناسی رشد - باهنر

کتاب آموزش مفاهیم دینی همگام با روانشناسی رشد تالیف ناصر باهنر توسط نشر بین الملل به چاپ رسیده است.

آموزش مفاهیم دینی مانند هر علم دیگری نیاز به شناسایی و به کارگیری اصول و روش های صحیح و مؤثر دارد؛ بنابراین، شناخت خصوصیات و توانایی های کودکان در بهینه سازی آموزش مفاهیم دینی امری مسلم است. بدین ترتیب، اگر آموزش مفاهیم دینی بدون توجه به اصول و روش های صحیح آموزشی انجام پذیرد، به درستی عمل نمی نماید. بنابراین، آنچه باید بدان توجه داشت این است که درک و برداشت کودک از مفاهیم دینی با بزرگسالان یکسان نیست؛ آنان در حد ظرفیت ذهنی خود مطالب دینی را می فهمند و برآن اساس، جهان بینی خود را می سازند. کتابی جهت یاری رساندن به خانواده ها و آموزگاران مدارس تحت عنوان "آموزش مفاهیم دینی همگام با روان شناسی رشد" به تالیف رسیده است که خوانندگان را با اصول صحیح آموزش مفاهیم و مسائل دینی به کودکان، در پنج فصل آشنا  می سازد که عبارتند از:

1. کودک کیست؟
2. مراحل رشد و تکامل درک دینی
3. درک کودکان و نوجوانان از مفاهیم دینی
4. کلیاتی در آموزش دینی
5. شیوه های آموزش معارف اسلامی به کودکان

 

فهرست

1. کودک کیست؟ رشد و تکامل و ضرورت مطالعه آن مراحل رشد و تکامل طفولیت رشد و تکامل بدنی رشد و تکامل عقلی رشد و تکامل اجتماعی نوجوانی جوانی.
2. مراحل رشد و تکامل درک دینی اهمیت مطالعه رشد و تکامل درک دینی نظریه ها و تحقیقات نظریه پیاژه نظریه هارمز نظریه گلدمن.
3. درک کودکان و نوجوانان از مفاهیم دینی هدف و اهمیت مطالعه این موضوع مفهوم خدا مفهوم قداست خداوند مفهوم علاقه خداوند به انسان مفهوم پیامبری و ویژگی های آن مفهوم دعا و رازونیاز با خدا مفهوم کتاب الهی دین مفهوم مکان های خاص مراسم عبادی مفهوم شیطان مفهوم مرگ، بهشت و دوزخ تاثیر برخی عوامل در درک دینی.
4. کلیاتی در آموزش دینی تعلیم و تربیت در سخنان معصومین آموزش دینی و وظایف اساسی آن همبستگی تعالیم اسلامی نقش معلم و ویژگی های او در تعلیم و تربیت دینی
5. شیوه های آموزش معارف اسلامی به کودکان دو دوره کلی در آموزش دینی کودکان شیوه آموزش مفهوم دین شیوه آموزش دیگر ادیان شیوه های آموزش اصول دین شیوه آموزش داستان های دینی شیوه آموزش قرآن شیوه آموزش زیارات شیوه آموزش اعیاد دینی شیوه آموزش روزه شیوه آموزش کمک مالی

نویسنده

حجت السلام دکتر ناصر باهنر متولد 1345 در شهر تهران چشم به جهان گشود؛ وی فرزند محمدجواد باهنر نخست وزیر اسبق جمهوری اسلامی ایران و اولین فرزند خانواده می باشد. دکتر باهنر پس از گذراندن دوران متوسطه وارد دانشگاه امام صادق شد و در رشته معارف اسلامی و تبلیغ به تحصیل پرداخت؛ ایشان پس از دریافت مدرک کارشناسی ارشد پیوسته در این رشته، با همکاری و مساعدت آیت الله مهدوی کنی رشته نوپای فرهنگ و ارتباطات را در دانشگاه امام صادق پایه گذاری کردند و خود جزء اولین دانشجویان دوره دکتری این رشته شد. برخی از آثار وی عبارتند از: راهنمای آموزشی دینی در دوره ابتدایی، مجموعه کتاب دینی برای خارج از کشور در چهار جلد، شناخت ارتباطات جمعی دانشگاه صدا و سیما و...

برشی از متن کتاب

1. کودک کیست؟: استعداد دقت کودک به تدریج با رشد و نمو استعداد او برای کنترل و تنظیم فعالیت ذهنی خود رشد و نمو پیدا می کند، به عنوان مثال کودک در شش سالگی نمی تواند به مجموعه افکاری که کل واحدی را به وجود می آورند، توجه نماید و اغلب بعضی از آن ها را فراموش خواهد کرد و این به سبب میزان کم دقتی اوست، از این روی باید سادگی و کمی موضوع کار را در امور محول به او رعایت نمود...
2. مراحل رشد و تکامل درک دینی: محققی که پیش از گلدمن به وضوح دوره های مختلف رشد دینی را روشن نموده است، هارمز می باشد. وی از آن جا که احساس می کرد محتوای عقلانی دین در تجربه دینی دخالت کمی داشته باشد، یک سری روش های غیرکلامی را جهت بررسی دین از دیدگاه کودکان طرح ریزی نمود. وی تعداد زیادی از کودکان 3 ساله تا نوجوان تازه بالغ را انتخاب کرد و از آن ها خواست خدا یا برترین موجودی را که فکر می کنند وجود دارد، تصور کنند و سپس به آن ها گفت تا آنچه را که در مخیله خود دارند، بر روی کاغذ نقاشی نمایند...
3. درک کودکان و نوجوانان از مفاهیم دینی: یک بعد بسیار مهم مسجد که در صدر اسلام و در برخی فراز های مهم تاریخ اسلام به آن توجه ویژه ای مبذول می شده است و دشمنان همواره از آن در هراس بوده اند، بعد سیاسی - اجتماعی آن است. در زمان پیامبر اسلام مسجد همواره مرکزی برای مشاوره و تصمیم های مهم سیاسی و حکومتی محسوب می شده است و بسیاری از حرکت های مهم سیاسی، اجتماعی و حتی نظامی از مسجد سرچشمه می گرفته است...
4. کلیاتی در آموزش دینی: از نظر اسلام، ریشه ها و عوامل مهم و موثر در تربیت را حتی باید از دوران انتخاب همسر تا انعقاد نطفه و بارداری مورد توجه قرار داد چرا که اعمال، گفتار، روحیات پدر و مادر در دوران پیش از تولد فرزندشان در آینده کودکان تاثیر بسزایی دارد. به این جهت در میان احادیث توصیه ها و سفارش های بسیاری وجود دارد که ما را به دقت و توجه در این مقاطع زمانی حساس هوشیار می سازد، همچنین آداب و سنت های گوناگونی که اسلام در این زمینه مطرح می کند، گواه این معناست...
5. شیوه های آموزش معارف اسلامی به کودکان: عمده ترین کار در آموزش دینی خردسالان، این است که مفاهیم خام الهی و انسان انگاری فیزیکی آنان را تغذیه کرد، به گونه ای که وی خام بودن تفکر خود را در ارتباط با مفاهیم دینی تصفیه نماید، البته این امر باید در حوزه محدودیت های تجربی و توانایی های او صورت پذیرد. یکی از مهمترین وظایف معلمان در این زمینه، این است که در برخورد با این برداشت های خام و نیز پاسخگویی به سوالات کودکان درباره خدا و سایر موجودات مجرد و مفاهیم فوق طبیعی به گونه ای عمل کنند که جلوه های خام و مادی متصور خردسالان نفی شود، اما به سبب آن که آن ها ظرفیت درک و دریافت حقایق انتزاعی این مفاهیم را ندارند، نباید برای زدودن این تصورات خام به بیان صفات و ویژگی های انتزاعی و فوق طبیعی آن ها روی آورد... هدف کلی از نگارش کتاب "آموزش مفاهیم دینی همگام با روان شناسی رشد" این بوده است که این توجه داده شود که آموزش دینی نیز باید بر اساس مبانی روان شناختی و مراحل رشد و تکامل درک آدمی صورت پذیرد و اگرچه دین در مقام ثبوت واحد است، اما در مقام اثبات، قالب ها و روش های گوناگون می یابد.

• مولف: ناصر باهنر
• انتشارات: بین الملل