کتاب آموزش عقاید | مصباح یزدی

درباره‌ی کتاب آموزش عقاید اثر آیت الله مصباح یزدی

کتاب آموزش عقاید به منظور سهولت در دسترسی به آرای عقیدتی نگاشته شده است. سعی شده مطالب کتاب با ترتیب منطقی تنظیم گردد و در حد امکان، برای تبیین مسائل به مطالب آینده حواله داده نشود. درون‌مایه‌ی کتاب به صورت درس‌های جدا از هم، تقسیم و به طور متوسط آموزش یک جلسه در یک درس گنجانیده شده است. نکات مهم برخی از دروس، در درس‌های آینده تاکید و گاهی تکرار شده تا در ذهن دانشجو بهتر جایگزین شود.

عقاید و اندیشه‌های بنیادی، پایه و اساس نظام ارزشی و ایدئولوژی منسجم را تشکیل می‌دهد و آگاهانه یا نیمه آگاهانه در شکل گیری رفتار انسان‌ها اثر می‌گذارد. از این رو، برای برقراری و تحکیم نظام ارزشی و رفتاری اسلام باید مبانی عقیدتی که ریشه‌های این درخت به شمار می‌رود در دل‌ها پابرجا گردد تا همواره میوه‌های شیرین و گوارایش به بار آید و سعادت و خوشبختی دو جهان را تامین کند. به همین جهت دانشمندان اسلامی به تبیین عقاید اسلامی به شکل‌های گوناگون پرداختند؛ از جمله علمای کلام، کتاب‌های کلامی را در سطح‌های متفاوت تدوین کردند، امروزه نیز با توجه به شبهات نوظهور، کتاب‌های عقیدتی مختلفی نگاشته شده است  و نشر بین‌الملل به چاپ رسانده است.

 

برشی از متن کتاب آموزش عقاید

واژه اراده در محاورات عرفی، حداقل به دو معنی استعمال می‌شود: یکی دوست داشتن و دیگری تصمیم گرفتن بر انجام کار. معنای اول از نظر مورد، خیلی وسیع‌تر است و شامل دوست داشتن اشیای خارجی و افعال خود شخص و افعال دیگران نیز می‌شود، برخلاف معنای دوم که فقط در مورد افعال خود شخص به کار می‌رود. اراده به معنای اول در مورد انسان، از قبیل اعراض و کیفیات نفسانی است، اما عقل می‌تواند با تجرید جهات نقص، مفهوم عامی به دست بیاورد که قابل اطلاق بر موجودات جوهری و حتی بر خدای متعال باشد، چنان که در مورد علم نیز همین کار را انجام می‌دهد. از این رو، می‌توان  "حب" را که قابل اطلاق بر محبت الهی نسبت به ذات خویش هم می‌باشد یکی از صفات ذاتیه به شمار آورد. پس اگر منظور از اراده‌ی الهی، حب کمال باشد که در مرتبه‌ی اول به کمال نامتناهی الهی تعلق می‌گیرد و در مراتب بعدی به کمالات سایر موجودات، از آن جهت که آثاری از کمال او هستند، می‌توان آن را از صفات ذاتیه، قدیم و واحد و عین ذات مقدس الهی دانست.

کتاب آموزش عقائد(دوره کامل سه جلدی) اثر آیت الله مصباح یزدی می‌باشد که توسط نشر بین الملل به چاپ رسیده است.

فهرست

مقدمه  بخش اول: خدا شناسی (توحید) درس یکم: دین چیست؟ مفهوم دین اصول و فروع دین جهان بینی و ایدئولوژی جهان بینی الهی و مادی ادیان آسمانی و اصول آن‌ها درس دوم: پی جویی دین انگیزه‌های پژوهش اهمیت پی‌جویی دین حل یک شبهه  درس سوم: شرط انسان زیستن! انسان، کمال‌جو است کمال انسان در گرو پیروی از عقل است احکام عملی عقل، به مبانی نظری نیاز دارد نتیجه‌گیری درس چهارم: راه حل مسائل بنیادی انواع شناخت انواع جهان‌بینی نقد و بررسی نتیجه‌گیری درس پنجم: شناخت خدا شناخت حضوری و حصولی شناخت فطری درس ششم: راه ساده‌ی خداشناسی راه‌های شناخت خدا ویژگی‌های راه ساده نشانه‌های آشنا درس هفتم: اثبات واجب الوجود متن برهان امکان و وجوب علت و معلول محال بودن تسلسل‌علل تقریر برهان  درس هشتم: صفات خدا ازلی و ابدی بودن خدا صفات سلبیه علت هستی بخش درس نهم: صفات ذاتیه صفات ذاتیه و فعلیه اثبات صفات ذاتیه حیات علم قدرت درس دهم: صفات فعلیه خالقیت ربوبیت الوهیت درس یازدهم: سایر صفات فعلیه اراده حکمت کلام الهی صدق درس دوازدهم: بررسی علل انحراف علل انحراف مبارزه با عوامل انحراف  درس سیزدهم: حلّ چند شبهه  

1. 1. اعتقاد به موجود نامحسوس
2. نقش ترس و جهل در اعتقاد به خدا
3. آیا اصل علیت، یک اصل کلی است؟
4. دست‌آوردهای علوم تجربی

درس چهاردهم: جهان بینی مادی و نقد آن اصول جهان بینی مادی بررسی اصل اول بررسی اصل دوم بررسی اصل سوم بررسی اصل چهارم درس پانزدهم: ماتریالیسم دیالکتیک و نقد آن ماتریالیسم مکانیکی و دیالکتیکی اصل تضاد اصل جهش اصل نفی نفی درس شانزدهم: یگانگی خدا برهانی بر یگانگی خدا  درس هفدهم: معانی توحید  

1. نفی تعدد
2. نفی ترکیب
3. نفی صفات زائد بر ذات

توحید افعالی تأثیر استقلالی دو نتیجه‌ی مهم دفع یک شبهه درس هجدهم: جبر و اختیار توضیح اختیار دفع شبهات جبرگرایان درس نوزدهم: دین چیست؟ مفهوم قضا و قدر قضا و قدر علمی و عینی رابطه‌ی قضا و قدر با اختیار انسان انواع تأثیر علل متعدد دفع شبهه آثار اعتقاد به قضا و قدر درس بیستم: عدل الهی مفهوم عدل دلیل عدل الهی حل چند شبهه بخش دوم: راهنما شناسی( نبوت و امامت) درس بیست و یکم: درآمدی بر مسائل نبوت هدف از مباحث این بخش متد تحقیق در علم کلام  درس بیست و دوم: نیاز بشر به وحی و نبوت ضرورت بعثت انبیاء نارسایی دانش بشر فواید بعثت انبیاء درس بیست و سوم: حل چند شبهه

1. چرا بسیاری از مردم از هدایت انبیاء محروم مانده‌اند؟
2. چرا خدای متعال جلوی اختلافات و انحرافات را نگرفته است؟
3. کشف اسرار طبیعت بر مردم، به وسیله‌ی وحی
4. چرا انبیاء دارای امتیازات صنعتی و اقتصادی نبودند؟

درس بیست و چهارم: عصمت انبیاء ضرورت مصونیت وحی سایر موارد عصمت عصمت پیامبران  درس بیست و پنجم: دلایل عصمت انبیاء دلایل عقلی بر عصمت انبیاء دلایل نقلی بر عصمت انبیاء راز عصمت انبیاء درس بیست و ششم: حل چند شبهه

1. معصوم چه استحقاقی برای پاداش دارد؟
2. چرا معصومین به گناه اقرار می‌کردند؟
3. تصرف شیطان در مورد انبیاء چگونه با عصمت ایشان سازگار است؟
4. نسبت عصیان و نسیان به حضرت آدم(ع)
5. نسبت دروغ به بعضی از انبیاء
6. قتل قبطی به وسیله‌ی حضرت موسی(ع)
7. نهی پیامبر اکرم(ص) از شک در رسالتش
8. نسبت دادن گناه به پیامبر اکرم(ص)
9. ازدواج پیامبر با همسر مطلقه‌ی زید
10. اجازه‌ی ترک شرکت در جنگ به بعضی از افراد به وسیله‌ی پیامبر (ص)

درس بیست و هفتم: معجزه راه‌های اثبات نبوت تعریف معجزه امور خارق العاده خارق العاده‌های الهی ویژگی معجزات انبیاء درس بیست و هشتم: حل چند شبهه

1. آیا اعجاز، اصل علیت را نقض نمی‌کند؟
2. آیا خرق عادت، به منزله‌ی تغییر در سنت الهی نیست؟
3. چرا پیامبر اسلام (ص) از ارائه معجزات خودداری می‌کرد؟
4. معجزات، برهان عقلی است یا دلیل اقناعی؟

درس بیست و نهم: ویژگی‌های پیامبران کثرت پیامبران تعداد پیامبران نبوت و رسالت پیامبران اولوالعزم چند نکته درس سی‌ام: مردم و پیامبران واکنش مردم در برابر پیامبران علل و انگیزه‌های مخالفت با انبیاء شیوه‌های برخورد با انبیاء برخی از سنت‌های الهی در تدبیر جامعه درس سی و یکم: پیامبر اسلام(ص) اثبات رسالت پیامبر اسلام (ص) درس سی و دوم: اعجاز قرآن معجزه بودن قرآن جهات اعجاز قرآن الف. فصاحت و بلاغت قرآن ب. امی بودن آورنده ج. هماهنگی و عدم اختلاف  درس سی و سوم: مصونیت قرآن از تحریف   زیاد نشدن چیزی بر قرآن کم نشدن چیزی از قرآن درس سی و چهارم: جهانی و جاودانی بودن اسلام جهانی بودن اسلام دلایل قرآنی بر جهانی بودن اسلام جاودانی بودن اسلام حل چند شبهه  درس سی و پنجم: خاتمیت دلیل قرآنی بر خاتمیت دلایل روائی بر خاتمیت راز ختم نبوت پاسخ به یک شبهه درس سی و ششم: امامت   مفهوم امامت درس سی و هفتم: نیاز به وجود امام ضرورت وجود امام درس سی و هشتم: نصب امام درس سی و نهم: عصمت و علم امام عصمت امام علم امام درس چهلم: حضرت مهدی (عج) حکومت الهی جهانی وعده‌ی الهی نمونه‌ای از روایات غیبت و راز آن بخش سوم: فرجام شناسی(معاد) درس چهل و یکم: اهمیت فرجام شناسی اهمیت اعتقاد به معاد اهتمام قرآن به مسأله‌ی معاد نتیجه درس چهل و دوم: وابستگی مسأله‌ی معاد به مسأله‌ی روح ملاک وحدت در موجود زنده موقعیت روح در وجود انسان درس چهل و سوم: تجرد روح دلایل عقلی بر تجرد روح شواهد قرآنی درس چهل و چهارم: اثبات معاد برهان حکمت برهان عدالت  درس چهل و پنجم: معاد در قرآن انکار معاد، بی‌دلیل است پدیده‌های مشابه معاد درس چهل و ششم: پاسخ قرآن به شبهات منکران  

1. شبهه‌ی اعاده‌ی معدوم
2. شبهه‌ی عدم قابلیت بدن برای حیات مجدد
3. شبهه درباره‌ی قدرت فاعل
4. شبهه درباره‌ی علم فاعل

درس چهل و هفتم: وعده‌ی الهی در مورد قیامت وعده‌ی حتمی الهی اشاره به براهین عقلی درس چهل و هشتم: مشخصات عالم آخرت ویژگی‌های عالم آخرت از دیدگاه عقل درس چهل و نهم: از مرگ تا قیامت همه‌ی انسان‌ها خواهند مرد گیرنده‌ی جان‌ها آسان یا سخت گرفتن جان عدم قبول ایمان و توبه در حال مرگ آرزوی بازگشت به دنیا عالم برزخ  درس پنجاهم: تصویر رستاخیز در قرآن وض ع زمین و دریاها و کوه‌ها وضع آسمان و ستارگان شیور مرگ شیپور حیات و آغاز رستاخیز ظهور حکومت الهی و انقطاع سبب‌ها و نسب‌ها محکمه‌ی الهی به سوی اقامت‌گاه ابدی بهشت دوزخ  درس پنجاه و یکم: مقایسه‌ی دنیا با آخرت فناپذیری دنیا و ابدیت آخرت تفکیک نعمت از عذاب در آخرت اصالت آخرت نتیجه‌ی انتخاب زندگی دنیا  درس پنجاه و دوم: رابطه‌ی دنیا با آخرت دنیا مزرعه‌ی آخرت است نعمت‌های دنیا موجب سعادت اخروی نمی‌شود نعمت‌های دنیا موجب شقاوت اخروی هم نمی‌شود نتیجه درس پنجاه و سوم: نوع رابطه بین دنیا و آخرت رابطه‌ی حقیقی یا قرار دادی شوهاهد قرآنی  درس پنجاه و چهارم: نقش ایمان و کفر در سعادت و شقاوت ابدی شواهد قرآنی درس پنجاه و پنجم: رابطه‌ی متقابل ایمان و عمل رابطه‌ی ایمان با عمل رابطه‌ی عمل با ایمان نتیجه درس پنجاه و ششم: چند نکته‌ی مهم کمال حقیقی انسان تبیین عقلی نقش انگیزه و نیت درس پنجاه و هفتم: حبط و تکفیر رابطه‌ی ایمان و کیفر رابطه‌ی اعمال نیک و بددرس پنجاه و هشتم: امتیازات مؤمنان افزایش ثواب آمرزش صغائر استفاده از اعمال دیگران درس پنجاه و نهم: شفاعت مفهوم شفاعت ضوابط شفاعت  درس شصتم: حل چند شبهه 1- بررسی آیات نفی شفاعت 2- خدای متعال تحت تأثیر شفاعت کنندگان قرار نمی‌گیرد 3- شفاعت کنندگان مهربان‌تر از خدا نیستند 4- شفاعت منافاتی با عدل الهی ندارد 5- شفاعت موجب تغییر سنت الهی نیست 6- وعده‌ی شفاعت باعث گستاخی مردم نمی‌شود 7- تحصیل شرایط استحقاق شفاعت، سعی در راه رسیدن به سعادت است

• (دوره کامل سه جلدی)
• مولف: آیت الله مصباح یزدی
• انتشارات: بین الملل