کتاب آفرینش نظریه معماری - جان لنگ

کتاب آفرینش نظریه معماری به قلم جان لنگ و ترجمه ی علیرضا عینی فر در انتشارات دانشگاه تهران به چاپ رسیده است.

معماری علاوه بر یک علم، یک هنر نیز محسوب می شود؛ هنر هماهنگ کردن مصالح، رنگ ها، فرم ها و شرایط دیگر جهت ایجاد یک آسایش و رفاه مستمر برای انسان ها، که لازمه ی یادگیری این هماهنگی ها مطالعه ی کتب و منابع تئوری مناسب می باشد. از این رو کتاب "آفرینش نظریه معماری (نقش علوم رفتاری در طراحی محیط)" با هدف بهبود کیفیت محیط و برای استفاده ی معماران و طراحان شهری نوشته شده است که در واقع مقصود اصلی آن بالا بردن توانایی تحلیل پیچیدگی هایی است که معماران با آن مواجه اند. این کتاب، رساله ای جامع با زبانی ساده و بدون تکلف راجع به مبانی نظری طراحی نیست؛ بلکه به شیوه های ساخت و چارچوب های سیاسی و حقوقی فعالیت های طراحی می پردازد و مطالب اندکی در مورد فناوری و مصالح ساختمانی را نیز ارائه می دهد. کتاب مذکور متشکل از 4 بخش است که عبارتند از: 1‐ نهضت تجدد، مبانی نظری معماری و علوم رفتاری 2‐ نظریه اثباتی معماری 3‐ نظریه هنجاری طراحی محیط 4‐ نتیجه گیری

بخش اول ماهیت و سودمندی مبانی نظری و علوم رفتاری در معماری را مورد مطالعه قرار می دهد. بخش دوم مخاطب را با مدل های رویه عملی طراحی محیط، گزینش کردن و مراحل گزینش، فرآیندهای بنیادین رفتار انسان، انسان سنجی و مهندسی عوامل انسانی، نظریه زیبایی شناسی فرمی و نمادین و ... آشنا می کند. بخش سوم مسائل اجتماعی کالبدی اخیر در طراحی محیط ‐ دیدگاهی هنجاری را بررسی می کند‌ و بالاخره فصل چهارم نقش فعلی و بالقوه علوم رفتاری در نظریه طراحی محیط را شرح می دهد.

برشی از متن کتاب

بخش 2‐ نظریه اثباتی معماری ارزش های زیبا شناختی و محیط ساخته شده: 17‐ نظریه زیبایی شناسی طراحان داخلی، معماران، معماران محیط و منظر و طراحان شهری در طول زمان زمینه تجربیات زیبا شناختی را برای دیگران فراهم می آورند. یکی از مواردی که در طراحی امروز نیاز به موضع گیری دارد، این است که این 《دیگران》 چه کسانی باید باشند. هم طراحان حرفه ای (مثل Montgomery 1966) و هم افراد غیر حرفه ای (مثل Wales 1984) معتقدند که، طرحان برای کسب جایگاه و موقعیت مناسب در میان همکارانشان طراحی می ‌کنند. باید به این نکته توجه داشت که علاوه بر حفظ این جایگاه حرفه‌ ای، هدف دیگر طراحی آفرینش اثر زیبا یا خوشایند است. این که چه چیز در محیط های ساخته شده و طبیعی زیبا به نظر می‌ رسد همیشه بحث بر انگیز بوده است، ولی نه به شکلی که راسکین (1885) بیان کرده است: این وظیفه زیبایی شناسی است که به شما نشان دهد (اگر قبلاً نمی دانستید) که مزه و رنگ یک هل  زیبا و دل پذیر است؛ و ثابت کند (اگر اثبات پذیر باشد، و شما کنجکاوی دانستن آن را داشته باشید) که چرا این گونه است. با این حال هنوز این تعریف از تعاریف خوب زیبایی شناختی باقی مانده است. یکی از انگیزه ‌های مطالعه زیبایی شناسی نسبی بودن ترجیحات و سلیقه ‌های انسان است. همان گونه که مزه و رنگ هلو مورد علاقه همه نیست، در مورد بنا های ساخته شده نیز سلیقه های متفاوتی وجود دارد. موضوع علم زیبایی شناسی (1) تشخیص و درک عواملی است که در ادراک یک شیء یا یک فرآیند تجربی زیبا یا حداقل خوشایند نقش دارند، و (2) درک توانایی انسان برای ابداع جلوه هایی است که از نظر زیبایی شناسی خوشایند به حساب می آیند. برای مطالعه زیبایی شناسی دو رویکرد کلی وجود دارد. موضوع رویکرد اول مطالعه فرایند‌ های ادراک، شناخت و شکل گیری نگرش؛ و موضوع رویکرد دوم مطالعه فلسفه زیبایی شناسی و فرایند های مربوط به خلاقیت است. رویکرد اول شخصیت و ویژگی روان شناختی دارد و رویکرد دوم متافیزیکی و روان کاوانه است. رویکرد اول در حوزه نظریه‌ های اثباتی و رویکرد دوم در محدوده نظریه های هنجاری و ارزشی طراحان و هنرمندان قرار می گیرد. در این فصل کتاب رویکرد اول مورد نظر است. در جوامع غربی، از زمان رنسانس، پژوهشگران و نویسندگان زیادی بین عناصر هنری و غیر هنری محیط، یعنی بین معماری و ساختمان، تمایز قائل شده‌ اند. اگر چه شناخت این تفاوت گذاری موضوع این کتاب نیست، ولی توجه کردن به آن ضرورت دارد. در مطالعه اشیاء و آثار هنری، انسان مشاهده‌ گر متفکر است، در حالی که در مطالعه کلیت محیط، فرد مطالعه کننده جزئی از زندگی روزمره محیط کالبدی است. مردم سازه ساختمان ها، مناظر، و نقاشی ها را مشاهده و تحلیل می کنند. این ویژگی مشاهده و تحلیل در تمام اشخاص وجود ندارد. چنین عمومیتی در فرهنگ های غربی نیز نه در قبل و نه در حال حاضر وجود نداشته است. در جوامع دیگر نیز تولید آثار هنری همواره وجود داشته، ولی در این که چه آثار و دست ساخته هایی هنر به حساب آیند اختلاف نظر وجود دارد. ...

فهرست

بخش 1‐ نهضت تجدد، مبانی نظری معماری و علوم رفتاری بخش 2‐ نظریه اثباتی معماری نظریه رویه ای نظریه محتوایی مفاهیم بنیادین محیط و رفتار انسان الگو های فعالیت و محیط ساخته شده ارزش های زیبا شناختی و محیط ساخته شده بخش 3‐ نظریه هنجاری طراحی محیط بخش 4‐ نتیجه گیری

• نقش علوم رفتاری در طراحی محیط
• مولف: جان لنگ
• مترجم: علیرضا عینی فر
• انتشارات: دانشگاه تهران