کتاب آشنایی با مندل (مشاهیر علم)

کتاب آشنایی با مندل از مجموعه‌ی مشاهیر علم نوشته‌ی جان و مری گریبین با ترجمه پریسا همایون ورز توسط نشر ذکر به چاپ رسیده است.

"گرگور مندل" کشیشی اهل "موراویا" بود که موفق به کشف قوانین وراثت و ژنتیک شد. او در صومعه تعلیم دید و به عنوان یک معلم مشغول به کار شد و در همان زمان، آزمایشاتش را در رابطه با تولید مثل گیاهان آغاز کرد. مندل برای انجام آزمایش هایش از گیاه نخود فرنگی استفاده کرد. این انتخاب تصافی نبود. او بیش از آن، روی گیاهان دیگر و حتی موش ها آزمایش هایی انجام داد و به این نتیجه رسید که گیاه نخودفرنگی از همه مناسب تر است. زمانی که مندل تحقیقات و مطالعاتش را آغاز کرد؛ بعضی معتقد بودند که فرزندان آمیزه ای از صفات والدین را به ارث می برند. به عبارت دیگر صفات و خصوصیات والدین ترکیب می شوند و خصوصیات فرزندان را به وجود می آورند. اما مندل با توجه به نتایج به دست آمده از آزمایشات پی در پی نظریه ی وراثت را ارائه داد و به همین دلیل او را "پدر علم ژنتیک" می نامند. این آزمایش ها به او امکان پیش بینی هایی را داد که امروزه "قانون های وراثت مندلی" نامیده می شود. این قانون ها به ما می گویند که صفت های جانداران چگونه به فرزندان آن ها به ارث می رسد.

مجموعه‌ی مشاهیر علم، به زندگی، سرگذشت، آثار و اختراعات مهم برخی از مشاهیر علمی بزرگ ایران و جهان از جمله ابوریحان بیرونی، ابن سینا، ادیسون، هاوکینگ، انیشتین، پاستور، پروفسور حسابی، فیثاغورث و بسیاری دیگر از دانشمندان سرشناس دنیای علم پرداخته و فراز و فرودهای زندگی آنان را برای کودکان و نوجوانان شرح می دهد تا آن ها را سرلوحه‌ی زندگی خویش قرار داده و تجربیاتشان را در رسیدن به اهداف مهم خود به کار بگیرند.

 

فهرست

مقدمه زندگی و کار مندل سخن آخر تاریخچه ی علم

برشی از متن کتاب

آزمایش های مندل در اواخر سال 1862 میلادی تکمیل شد، ولی از ان جا که او مرد گمنامی بود و به هیچ دانشگاه یا انجمن علمی ای وابسته نبود، انتشار نتایج حاصل از این آزمایش ها، تا سال 1865 میلادی به تاخیر افتاد. او در این سال، کشفیات عمده ی خود را در دو مقاله نوشت و آن ها را در انجمن علوم طبیعی برون قرائت کرد. انجمن علوم طبیعی در اواخر سال 1861 میلادی تاسیس شده بود. این انجمن موسسه ی معتبری بود و تعدادی از دانشمندان برجسته در رشته های مختلف در آن عضو بودند. با این حال، این موسسه یک سازمان محلی به شمار می رفت و به هیچ وجه هم ردیف انجمن های علمی بزرگ چون انجمن سلطنتی لندن یا آکادمی فرانسه نبود. به همین دلیل گزارش های علمی که منتشر می کرد، از نظر دانشمندان دیگر کشورها چندان مهم تلقی نمی شد. انجمن علوم طبیعی همیشه خلاصه ای از مذاکراتی که انجام می گرفت، برای 120 موسسه ی ناشناخته شده در ان زمان، از جمله انجمن های علمی تاسیس شده در وین، برلین، سنت پترزبورگ، لندن و رم می فرستاد. دو سخنرانی مندل همانند دیگر گزارش ها به چاپ رسید و به دیگر انجمن های علمی فرستاده شد. به علاوه مندل از روی نسخه ی چاپی سخنرانی اش، رساله ای تهیه کرد و آن را برای چند نفر فرستاد. گفته می شود در اوایل دهه ی 1900 میلادی، هنگامی که یافته های مندل دوباره کشف شدند، دانشمندان به مقالات اصلی او مراجعه کردند و متوجه شدند که در برخی از کپی های موجود در کتابخانه، صفحات مربوط به مطالعات مندل، بریده نشده باقی مانده اند. همین امر نشان می داد که هرگز کسی آن ها را نخوانده است. (در آن دوران غالبا کتاب ها را روی صفحات بزرگی چاپ می کردند؛ سپس آن صفحات را تا می زدند و می چسباندند. کار بریدن لبه ی صفحات به هم پیوسته، به عهده ی فروشنده بود.) این داستان صحت دارد، اما برخی از کپی ها، صفحات مربوط به این موضوع، بریده شده اند. بنابراین، تعدادی از دانشمندان، آن ها را مطالعه کرده بودند.  

(معرفی شده در کتابنامه رشد آموزش و پرورش) نویسنده: جان و مری گریبین مترجم: پریسا همایون روز انتشارات: ذکر