کتاب آشنایی با معماری اسلامی ایران - معماریان

کتاب آشنایی با معماری اسلامی ایران تألیف دکتر غلامحسین معماریان و تقریر استاد دکتر محمدکریم پیرنیا توسط نشر گلجام به چاپ رسیده است.

کتاب حاضر که به مبحث معماری ایران در دوره اسلامی می پردازد، چاپ مجدد و متفاوتی از چاپ نخست این کتاب که مربوط به 24 سال قبل در زمان حضور استاد پیرنیا می باشد تهیه شده و برای گردآوری مطالب این اثر از چندین منبع معتبر استفاده شده است. بخش زیادی از کتاب را نقشه های بنا های مختلف در ایران که در طول سالیان گذشته بوجود آمده و برجای مانده اند شکل داده که این کار توسط دانشجویان خوش ذوق رشته معماری صورت گرفته است. در این کتاب که شامل 12 فصل  می باشد به مکان های بوجود آمده در دوران ظهور اسلام که اثری چشمگیر در هنر معماری بوجود آورده و بار دیگر هنر معماران ایرانی را به جهانیان به اثبات رسانید، تخصیص یافته است و با ارائه مطالب مهم و جامع در خصوص این آثار توانسته یکی از کتب معتبر در رشته معماری در اختیار دانشجویان و علاقه مندان قرار گیرد.

 

فهرست

فصل اول: پیشگفتار فصل دوم: شهر فصل سوم: مسجد فصل چهارم: بازار فصل پنجم: مدرسه فصل ششم: آرامگاه فصل هفتم: خانه فصل هشتم: باغ فصل نهم: گرمابه فصل دهم: آب انبار فصل یازدهم: راه و بنا های وابسته فصل دوازدهم: میل و منار

برشی از متن کتاب

جایابی بیشتر شهر های کهن بر پایه معیار های ویژه ای انجام می شده است. معیار هایی چون افتادن بر سر راه شاهراه ها و گذر های اصلی، اعتبار بازرگانی داشتن، مرکزیت داشتن نسبت به پیرامون خود، سیل گیر نبودن، سخت بودن زمین آن، زمین لرزه خیز نبودن و ویژگی های دیگر. برای نمونه فرمانروای ایلخانی الجایتو بی توجه به این ویژگی ها، شهر سلطانیه را ساخت. او هر چند مسیر شاهراهی را دگرگون کرد تا از کنار شهر بگذرد، ولی سرانجام پس از زمانی شهر ویران شده و از میان رفت و یا در نمونه ای دیگر به جنس زمین در ساخت محله شارستان یزد توجه شده است. زمین این محله تا ژرفای دو متری از جنس خاک رس بوده و پس از آن از جنس خاکی به نام چلو یا کرشک است. این لایه از زمین بسیار سخت بوده و پی سازی ساختمان ها بر روی آن انجام می گرفته و از خاک رس برداشت شده برای ساختمان سازی بهره گیری می شده است. پیش از اسلام بیشتر شهر ها به گونه کلات ساخته می شدند و دارای برج و بارو بوده اند. مردم در این دژها بر پایه رده بندی طبقاتی خانه می گزیدند. در گذشته سه رده اجتماعی میان مردم بوده که سپس چهار رده شده است. این چهار رده دربرگیرنده ارتیشتاران، موبدان، واستریوشان و صنعتگران بوده که هر کدام از آن ها در شهر جای ویژه ای داشته اند و نمی توانستند در محله های دیگر خانه گزینند.

نویسنده

دکتر غلامحسین معماریان متولد سال 1339 در تهران است. وی معمار، محقق، نویسنده و مورخ معماری ایران می باشد. ایشان دارای مدرک کارشناسی ارشد معماری از دانشگاه جنوآی ایتالیا و مدرک دکتری از دانشگاه منچستر انگلستان در سال 1998 است. یکی از مهمترین کتب معماریان کتاب معماری ایرانی نیارش می باشد که برنده جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران نیز شده است. برخی از آثار دکتر معماریان عبارتند از: دانشنامه جهان اسلام، هویت شهری و معماری استان فارس، مسجد جامع اصفهان، معماری ایرانی تالیف محمدکریم پیرنیا و...

تقریر: استاد دکتر محمدکریم پیرنیا تالیف: دکتر غلامحسین معماریان انتشارات: گلجام