کتاب آداب الخط امیرخانی

کتاب آداب الخط امیرخانی، اثر غلام‌حسین امیرخانی می‌باشد که توسط انتشارات انجمن خوشنویسان ایران به چاپ رسیده است.

این کتاب، علاوه بر آموزش خط، توضیحاتی در ترکیب حسن وضع و حسن تشکیل را طبق برنامه‌ی انجمن خوشنویسان ایران داراست.نویسنده در این کتاب سعی بر آموزشی ساده و روان اما مختصر و مفید و جامع داشته و آن را جهت رفع نیاز آموزشی طالبان فراگیری آداب خوشنویسی فراهم ساخته است. نکات عمده و مهم مسائلی که در امر خوشنویسی باید دانسته شود را به همراه بیان نمونه‌هایی از آن ارائه می‌کند. طبق روال آموزش‌های نوین خوشنویسی، آداب تحریر حروف، کلمه و سطر در راستای هم بیان شده، چراکه در چند دهه‌ی اخیر این نتیجه به دست آمده که آموزش‌های هم‌زمان این سه مرحله می‌تواند ضمن ایجاد مهارت نگارش حرف و کلمه یا « حُسن تشکیل» در فراگیر، اصول سطرنویسی یا «حُسن ترکیب» را نیز بیاموزد. که این حالت، بهترین شیوه‌ی آموزشی شناخته شده و مؤلف نیز در ارائه‌ی آموزش‌های این کتاب از آن بهره برده است. نویسنده بعد از بیان توضیحاتی ابتدایی در شروع کار در بخش مقدمه، مباحث آموزشی را از ابتدایی‌ترین مفاهیم که واحد اندازه‌گیری حروف و کلمات در امر خوشنویسی می‌باشد را آغاز می‌کند و آموزش‌های عملی خط را با نحوه‌ی نگارش حروف و ابیات فارسی ادامه می‌دهد. پس از آموزش سطر نویسی و تمام نکاتی که در حُسن تشکیل و حُسن وضع بیان می‌دارد، به آموزش چلیپانویسی که در اصطلاح خوشنویسی نوشتن مورّب دو بیت در یک صفحه‌ی مستطیل شکل و در چهارچوب اصول و قواعد کلاسیک نگاشته می‌شود؛ پرداخته و نمونه‌هایی چند از این مورد را برای آشنایی بیشتر فراگیران ارائه نموده است. در پایان بعد از بیان نکاتی در مورد حسن تشکیل و حسن وضع، نمونه‌هایی از قصارنویسی در قاب‌های مربع، مستطیل، دایره و... گنجانده شده است و ذیل هر نمونه توضیحات مربوط به هریک ارائه شده تا مخاطب آموزشی شفاف و کامل را در پیش رو داشته باشد.

برشی از متن کتاب

آنچه در تعریف نقطه و دانگ در دو بخش گذشته عنوان شد، دلالت بر این امر دارد که اساس و بنیان شیوه‌های خوشنویسی اساتید بزرگ را، گذشته از نحوه‌ی تراش قلم و شیوه‌ی قلم‌گذاری و طریق رانش قلم و دور دست و اعمال سلیقه در کرسی و ابتکار در ترکیب که مراتب خاص خود را داراست، باید در اندازه‌ی دانگ نقطه مورد بررسی و تحلیل قرار داد؛ یعنی اصولاً اساس اختلاف شیوه‌ی خوشنویسان قبل از محمدرضای کلهر با ایشان را در معیار و اندازه‌ی نقطه باید جستجو کرد؛ زیرا حسن تشکیل یعنی قالب و اندام حروف و کلمات در شیوه‌قدیم (غالباً از قلم مشقی به بالا) بر پایه‌ی نقطه‌ی کامل شش‌دانگی و در سبک کلهر بر مبنای نقطه‌ی پنج‌دانگی (با تغییر در تراش قلم که اندکی گوشت‌دارتر بوده) طراحی و تحریر شده است.

نویسنده

غلام‌حسین امیرخانی متولد 1318، هنرمند مشهور و نامدار خوشنویس ایرانی است که افراد بسیاری او را برترین نستعلیق‌نویس معاصر می‌دانند. از جمله فعالیت‌های وی می‌توان به مدیریت و ریاست شورای عالی انجمن خوشنویسان ایران، ریاست شورای عالی خانه‌ی هنرمندان ایران، مدیریت فرهنگ‌سرای ارسباران اشاره نمود. ضمن اینکه وی در حال حاضر به تعلیم خط به خوشنویسان و اساتید دیگر در انجمن خوشنویسان ایران مشغول بوده و جزء چهره‌های ماندگار شناخته شده است.

نویسنده: غلام حسین امیرخانی انتشارات: انجمن خوش نویسان ایران