کتاب مبانی محیط سرزنده از بنا تا شهر - فیاضی

کتاب مبانی محیط سرزنده از بنا تا شهر اثر شعله فیاضی توسط انتشارات پرهام نقش به چاپ رسیده است.

امروزه شهرسازی های متعدد، مدرنیته و صنعتی شدن جوامع مختلف در سراسر دنیا، تاثیر بسیار زیادی را بر نوع روابط اجتماعی و فردی انسان ها گذاشته است. با بنا کردن خانه ها، واحدهای مسکونی و تجاری در قالب ها و فرمت های رایج، محیط و فضای زندگی، تغییرات بسیار زیادی را تجربه کرده و به عبارتی این نوع معماری، سرزندگی و نشاط را در محیط های اجتماعی از بین برده و در نتیجه تاثیرات منفی ای را منجر می گردد که حتما باید جهت رفع آن به دنبال راه کارهایی موثر و گیرا باشیم. یکی از روش های از بین بردن و یا خنثی کردن این موارد منفی، تدوین یک سری مبانی نظری با در نظر گرفتن نظریه های روان شناسی محیط، جهت احیا سازی و ایجاد شادابی در فضاهای شهری می باشد که محوریت اصلی کتاب حاضر را نیز تشکیل می دهد. به طور کلی، مولف این اثر را در نتیجه ی پژوهش های ارزشمند و مفید خویش در حوزه ی معماری و شهرسازی تدوین نموده است. وی با بکارگیری از جملات و عباراتی قابل فهم و روان، نتایج تلاش های خود را به صورت کاملا مستند در اختیار دانشجویان کارشناسی ارشد مهندسی معماری قرار داده و آن ها را در این مسیر یاری می کند. کلیه ی مطالب و مفاهیم مذکور در 5 فصل ،تحت عناوین زیر گنجانده شده که در ادامه برخی از آن ها را به صورت مختصر تشریح می کنیم:

1- مفاهیم و تعاریف مرتبط با حس مکان 2- مفاهیم مرتبط با زیبایی شناسی 3- مفاهیم مرتبط با فضاهای شهری و خدماتی 4- شهر زیست پذیر 5- بررسی نمونه های موردی

فصل یکم: مفاهیم و تعاریف مرتبط با حس مکان

فضا مفهومی است که از دیرباز توسط بسیاری از اندیشمندان مورد توجه قرار گرفته و در دوره های مختلف تاریخی بر اساس رویکردهای اجتماعی و فرهنگی رایج، به شیوه های گوناگون تعریف شده است که مولف به شرح هر یک پرداخته و سپس سایر مفاهیم مرتبط با حس مکان از جمله: مکان، واژه شناسی، حس مکان و سطوح آن، احراز هویت مکان در جنبه های سکونت، مفهوم چیستی یا چیزها، روح مکان، انسان، محیط، رابطه ی انسان با محیط و بسیاری دیگر را به طور جداگانه توضیح می دهد.

فصل دوم: مفاهیم مرتبط با زیبایی شناسی

زیبایی شناسی شکلی (فرمی)، زیبایی حرارتی، حواس و تداعی زیبایی، زیبایی شناسی نمادین از جمله مفاهیم مرتبط با زیبایی شناسی است که هر یک به طور جداگانه در طول محتوای فصل حاضر تشریح می گردد. زیبایی شناسی شکلی از نظم مواد حسی به وجود می آید و بیش تر متوجه شکل ها، ریتم ها، پیچیدگی ها و ترتیبات بصری محیط زیست می باشد.

فصل سوم: مفاهیم مرتبط با فضاهای شهری و خدماتی

تئوری این درس، ناظر به نقش کلیدی سامانه ی مدیریت شهری در دستیابی به پایداری شهری می باشد. در زمینه ی پایداری، شهر توانا شهری است که می تواند نیازهای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و محیطی حال و آینده ی شهروندان خود را محقق سازد در حالی که از برآورده شدن نیازهای دیگران جلوگیری نمی کند. در ادامه ی فصل مولف سایر مفاهیم مرتبط با فضاهای شهری و خدماتی از جمله: شهر یادگیری، شهر آرمانی، شهر برنامه ریزی، شهر تاب آور، شهر امن، شهر دوستدار کودک، شهر دوستدار سالمند و شهر امن را تشریح می کند.

فصل چهارم: شهر زیست پذیر

آن چه در این بحث تحت عنوان زیست پذیری مطرح می شود، ترجمه ی فارسی انتخاب شده برای عبارت انگلیسی (Livability) و  در نتجه «شهر زیست پذیر» معادل عبارت (Livability city) آورده شده است. در تعریف مبحث سرزندگی و روشن شدن وجوه تمایز آن با زیست پذیری باید گفت که صفت ویژه مراکز شهری موفق برای سرزندگی بیان می گردد.

فصل پنجم: بررسی نمونه های موردی

در طول محتوای این فصل نمونه هایی موردی از جمله جدار داخلی تفرج گاه در GA400 مورد بحث و بررسی قرار می گیرد تا در نتیجه مخاطب را در یادگیری هر چه بهتر مفاهیم مطرح شده در کتاب، یاری رساند. همکاران راجرز توسط منطقه ی بهبود انجمن جدار داخلی برای ارائه ی یک برنامه ریزی دقیق و طراحی مفهومی برای یک محل تفرجگاه نوآورانه در بزرگراه GA400 و نور منطقه ای لبه ها و سکوی ریل راه آهن MARTA انتخاب شده بود که در ادامه به طور مفصل تشریح می گردد.

 

فهرست

مقدمه فصل یکم: مفاهیم و تعاریف مرتبط با حس مکان تعاریف مختلف فضا در تعابیر فلسفی مکان واژه شناسی حس مکان و سطوح آن احراز هویت مکان در جنبه های سکونت مفهوم چیستی یا چیزها حس مکان روح مکان (sprit of place) حس مکان در روان شناسی محیط دانش روان شناسی محیطی تاریخچه ی پیدایش روان شناسی محیطی توجه به روان شناسی محیطی در معماری و شهرسازی محیط انسان رابطه ی انسان و محیط: ده نظریه ی پایه نگرش متمرکز بر انسان (انسان > محیط) نگرش متمرکز بر محیط (محیط > انسان) نگرش تعاملی انسان و محیط (انسان — محیط) رفتار علم پروکسمیک و مفاهیم رفتار اجتماعی حواس انسان بینایی شنوایی حواس تنی (جسمی – احشایی) همبستگی حواس و ادراک انسان ادراک محیط تعریف ادراک روش های ادراک مدل ادراک و شناخت محیط زیبایی «مردم پسند» و زیبایی «معمار پسند» حس مکان در مقیاس خانه حس مکان در مقیاس شهر حس مکان در منظر و مناطق طبیعی نور، محیط، روان طبیعت و روان منظر شفابخش فصل دوم: مفاهیم مرتبط با زیبایی شناسی تعاریف و مفاهیم مرتبط با زیبایی شناسی زیبایی شناسی شکلی (فرمی) زیبایی حرارتی حواس و تداعی زیبایی زیبایی شناسی نمادین جمع بندی فصل سوم: مفاهیم مرتبط با فضاهای شهری و خدماتی انواع خاستگاه اندیشه های نوین فضاهای شهری شهر توانا (Capable City) شهر یادگیری (The Learning City) شهر آرمانی (The Ideal City) شهر برنامه ریزی شهر تاب آور (The Resilient City) شهر امن (The secure City) شهر دوستدار کودک (Child Friendly City (CFC)) شهر دوستدار سالمند (Age Friendly City) شهر امن (Creative City) فصل چهارم: شهر زیست پذیر مقدمه زیست پذیری چیست؟ تعاریف زیست پذیری و شهر زیست پذیر اصول و معیارهای شهر زیست پذیر منشور خیابان ایده آل اصول اجتماعی اصول طراحی عوامل تقویت کننده ترافیک و اهمیت پیاده معیارهای پایه همستان منطقه بندی و کاربری زمین شهر زیست پذیر به عنوان موجود زنده شاخص های شهر ونکوور شاخص های کیفیت زندگی رابطه ی زیست پذیری و پایداری بستر (زمینه) طبیعی الگوی تاریخی سیاست های مدیریت شهری ارزش ها (هنجارها) فعالیت اقتصاد شهری نتیجه گیری فصل پنجم: بررسی نمونه های موردی جدار داخلی تفرج گاه در GA400 ساخت یک اثر جدید از فضای عمومی تجارب متنوع و مرتبط جدار داخلی متصل شده مرکز فرهنگی، تفریحی و خرده فروشی مثلث د گونس مشاوران این طرح: طرح برنده ی رقابت های شینکل و تبورب AIV در سال 2015 برنامه ریزی شهری ساختمان استقامت طرح رونمایی گنسلر برای فضای باز آلتاسی در بندر لس آنجلس بندر مواد غذایی برای لوئیزویل غرب جمع بندی نتیجه گیری بررسی تحقق فرضیات و اهداف پروژه منابع و مآخذ

نویسنده: شعله فیاضی انتشارات: پرهام نقش