کتاب تاریخ شکل شهر تا انقلاب صنعتی | موریس

درباره‌ی کتاب تاریخ شکل شهر تا انقلاب صنعتی

این کتاب به بررسی تاریخ شهرنشینی و شهرسازی از آغاز تا انقلاب صنعتی اروپا پرداخته است. بیش ترین تأکید مطالب کتاب، روی شکل شهرها در دوره های مختلف تاریخی بوده و در این راستا تأثیر عوامل سیاسی، اجتماعی و گاه اقتصادی نیز مورد بررسی قرار گرفته است. موضوع مهم دیگری که در اثر پیش رو توجه ویژه ای به آن شده است، ویژگی های فضای شهری و اصول حاکم بر طراحی شهری در هر دوره می باشد. این بررسی از شهرهای نخستین آغاز شده و با گذر از یونان و روم و قرون وسطی، به دوران رنسانس و انقلاب صنعتی پرداخته است.

هم چنین "جیمز موریس" بخش انتهایی کتاب را به صورت مستقل به شهرنشینی آمریکا اختصاص داده و به عواملی که روی شکل گیری این شهر تأثیرگذار بوده اند، پرداخته است. علاوه بر عکس ها و نقشه های متعددی که در این اثر وجود دارد، "موریس" نقل قول های بسیاری را با ارزش تاریخ شهری به فراخور موضوع از سایر منابع در کتاب آورده است که هر کدام به نوبه ی خود، خواننده را با دیگر منابع تاریخ شهری و نظرات سایر مورخین و نظریه پردازان آشنا نموده و دید وسیع تری را به آن ها می دهد. طبق نظر بسیاری از کارشناسان از جمله "پروفسور رپز" کتاب پیش رو یکی از بهترین کتاب هایی است که تا به حال درباره ی تاریخ شهرسازی و تحولات مربوط به آن به چاپ رسیده است.

بخشی از کتاب تاریخ شکل شهر تا انقلاب صنعتی

آمستردام

شهر آمستردام بهترین نمونه فرم خاص شهرهای هلند است. در اینجا سدی بر روی رودخانه زده شده و جریان رودخانه از طریق کانال‌هایی به دریا متصل شده است. بخش سفلی رودخانه به صورت یک لنگرگاه داخلی و بخش علیای رودخانه در حد فاصله میان سد و کانال های ارتباطی به صورت بندری خارجی عمل می‌ کند. به گفته جرالد برک در کتاب نحوه شکل ‌گیری شهرهای هلند خاک ریزهایی که برای ایجاد کانال های ارتباطی ساخته شده اند خطوط اصلی ارتباط را به وجود آورده و بر این خاکریزها ساختمان های مهمی چون انبارها و دفاتر تجاری بنا شده اند. سد خود مرکزیتی ایجاد کرده و زمینه ای مناسب برای ابنیه عمومی چون عمارت شهرداری و محل توزین این کالاها و همچنین کلیسا را فراهم می ‌آورد. در قرن هفدهم طرح توسعه آمستردام به تصویب رسید طرحی که به کمک حق تملک اراضی و قوانین جامع ساخته شده این شهر را به عنوان یک نمونه موفق و شهرسازی در طی دوره اصلی توسعه آن تضمین نمود.

در سال 1240 بر روی رودخانه آمستل سدی بنا شد که دو منطقه دامراک و رادین را به صورت لنگرگاه هایی درآورد. خاکریزهای شرق و غرب این سد به وسیله خاک های حفاری شده سد از سطح سیلابگیر بالاتر آمده بودند، دو خیابان اصلی دهکده ماهیگیری موجود، یعنی خیابان‌های وارموسترات در شرق و نئوندیک در غرب را به وجود آوردند. برک معتقد است که مرتفع بودن این دو خیابان نسبت به خیابان های اطراف خود دلیلی بر این مدعاست که در قرن سیزدهم میلادی آمستردام دهکده ای ماهیگیری بیش نبود، در حالی که لیدن، دلفت، وهارلم از شهرهای بزرگ تر و مهم تر هلند محسوب می شدند.

رشد آمستردام به عنوان یک مرکز تجاری طی قرون 14 و 15 در میزان توسعه شهر در سال‌های 1367 ،1388 و 1450 که در مجموع 350 آکر به مساحت 100 آکری شهر افزود متجلی است. توسعه شهر در این دوره فرمی خاص به خود گرفت که اساس توسعه شهر در طی قرن هفدهم را به وجود آورد. کانال های جدید قبل از توسعه شهر در دو سوی شهر و به فاصله ای ثابت از محدوده موجود شهر احداث می شدند.

بالاخره حلقه های کانال در غرب و جنوب هسته نخستین شهر تکمیل گردیدند اما در جهت شرق کانال ها جای خود را به اسکله ها و باراندازهای بزرگتر و مجهزتری دادند. از کانال ها برای دسترسی مستقیم قایق‌ها و کرجیها به خانه و انبارهای تجار که معمولا هر دو در یک ساختمان خلاصه می‌شدند استفاده می شد. این کانال ها قبل از احداث ساختمان ها بر روی آنها به عنوان حصار دفاعی عمل می نمودند. نخستین سیستم رسمی دفاعی شهر در سال 1482 احداث شد و بدین ترتیب محدوده شهر تا قرن هفدهم تثبیت گردید.

آتش سوزی های مهیب سال‌های 1451 و 1452 تقریباً تمامی ساختمان ها را از بین برده و یا به آنها آسیب رسانی بود. در سال 1521 قانونی به تصویب رسید که به موجب آن تمامی ساختمان ها می بایست به جای الوار و کاهگل با آجر و سفال و کاشی بنا شوند.

فهرست

مقدمه مترجم پیشگفتار مقدمه شهرهای نخستین دولت شهرهای یونانی روم و امپراتوری شهرهای قرون وسطا رنسانس: ایتالیا الگویی نو می آفریند فرانسه: سده های شانزدهم تا هجدهم مروری بر اروپا انگلیس: از سده شانزدهم تا نیمه نوزدهم شهرنشینی در آمریکا پیوست ها منشاء فرهنگی مجتمع های زیستی: امس راپوپورت کتابشناسی