کتاب عارف جان سوخته - نهال تجدد

کتاب عارف جان سوخته به قلم نهال تجدد و ترجمه ی مهستی بحرینی در انتشارات نیلوفر به چاپ رسیده است.

"عارف جان سوخته" رمانی جذاب و زیبا از سرگذشت زندگی "مولانا جلال الدین بلخی"، عارف و شاعر بزرگ ایرانی است که با بهره گیری از گفتاری ساده و روان خواننده را با خویش همراه می سازد. جلال الدین بلخی در ششم ربیع الاول سال 604 هجری قمری در بلخ متولد شد. پدرش، "مولانا محمدبن حسین خطیبی"، معروف به "بهاءالدین ولد" از اکابر صوفیه و اعاظم مشهور عرفا بود. هنگامی که مولانا در سن 25 سالگی قرار داشت به طور ناگهانی پدرش را از دست می دهد و پس از آن تحت آموزش یکی از شاگردان او به نام "سید برهان الدین"، طریقت عرفان را در طی نه سال فرا می گیرد. تا این که در سن چهل سالگی به عارف و دانشمند بزرگ عصر خویش تبدیل شده و مریدان و علاقه مندان زیادی را به سمت و سوی خود جذب می نماید. در یکی از همین روزها، "شمس الدین محمد بن ملک داد تبریزی" در قونیه به دیدار او رفته و قلب و روح مولانا را تحت تاثیر افکار و عقاید خویش قرار داده و او را واله و شیدای خود می سازد و در نهایت موجب می گردد که او درس و وعظ را ترک کرده و به سرودن شعر بپردازد. این موضوع موجب وقوع رویدادهایی غیر قابل پیش بینی و مهیجی می گردد که زندگی مولانا و شمس را به شدت دچار تشویش و دگرگونی می کند؛ نویسنده با چنان مهارتی به شرح و تفسیر این حکایت می پردازد که بر جذابیت هر چه بیش تر داستان افزوده و اثری ماندگار را به رشته ی تحریر در می آورد.

برشی از متن

و من مرد پیر، در این سرما بلند قامت بود و بسیار لاغر؛ پوست و استخوان. طاقت سرما نداشت و عبای نمدی سیاه آستین گشادش را به دور خود پیچیده بود. موهایش، به رنگ آسمان پیش از باران، از کلاه قایق مانندش بیرون زده بود. تند راه می رفت و نگاهش به شهر، دکان هایش، مردمان و جانورانش به نگاه گردشگران و تازه واردان نمی ماند. گاهی در برابر پیشخان حصیربافی می ایستاد، نگاهش در میان سبدها، زنبیل ها، حصیرها، پرهای کاه و نی ها گم می شد. فروشنده سبدی حصیری یا چیزی از آن دست به او عرضه می کرد. اما پاسخی نمی شنید. به ندرت به سوءال هایی که از او می شد، پاسخ می گفت. باد بر چهره نحیفش می تاخت و آن را هم چون پوست نوشته ای در برابر آتش، چروکیده می کرد. ابرو درهم می کشید و به دشواری با سرما، سرمای شدیدی که در آخر پاییز به قونیه هجوم آورده بود، کنار می آمد. به مرد حصیرباف گفت: من پیرمرد، در این سرما... اما حصیرباف حواسش متوجه تعریف از کالایش بود: «خوب به دسته های این زنبیل نگاه کن، ببین تهش چه محکم است! در این شهر، هیچ سبدی با سبدهای من برابری نمی کند. این زنبیل حتی می تواند مردی را تا آسمان حمل کند. ــ من برای رفتن به آسمان نیازی به زنبیل تو ندارم.» هنگامی که برای نخستین بار او را، شمس تبریزی را، درست پس از دیدارش با مولایم، جلال الدین رومی، دیدم سن امروز مرا داشت. شصت ساله بود. بود. اکنون که من هم در معرض پیری و سرما قرار گرفته ام، این عبارت شمس خود به خود زبان حالم شده است: «من مردپیر، در این سرما.» اتاقی که در آن نشسته ام تا شرح حال مولایم را به رشته تحریر درآورم، منقلش استخوان های فرسوده ام را گرم نمی کند و در پیرامونم کمتر می توان کسی را یافت که سنش از شصت گذشته باشد. شاگرد جوان آن روزها، که دوستدار ورزش و شوخی و تفریح بود، اکنون به حکیمی مبدل شده است که دیگران برای مشورت به نزدش می آیند. دیگر به سنی رسیده ام که باید به من احترام بگذارند. آن پهلوانی که در قلب زمستان یخ حوض را می شکست تا در آن آب تنی کند، اکنون چاره ای جز گرم گرفتن با منقل ندارد. زانوهایم درد می کند، دست هایم کمی می لرزد. سال خورده و عاجز از سرما، می کوشم تا شمس را چنان که چهل سال پیش بود، در نظر مجسم کنم. می بینمش که ناگهان از دکان حصیربافی دور می شود، می بینمش که کوچه های قونیه را زیر پا می گذارد؛ قونیه، نخستین شهر به درآمده از توفان، شهری که پولس مقدس، برنابا حواری، و تیموتئوس مقدس، مرید و ملازم پولس، از آن دیدن کرده اند، مقر نخستین شورای روحانیون مسیحی، لگدکوب جنگ های صلیبی، و سرانجام، در قرن ششم هجری، پایتخت سلاطین سلجوقی. یورش مغولان نتوانسته بود شعله حیات را در این قلبی که از تجارت و دادوستد می تپید، و در این شهری که اقوام مختلف از ترک، یونانی، عرب، هندی، ایرانی، فرنگی، ارمنی، اویغور، ونیزی و حتی چینی ساکنانش بودند، به طور قطع خاموش کند. هر روز صبح...

• داستان شورانگیز زندگی مولانا
• نویسنده: نهال تجدد
• مترجم: مهستی بحرینی
• انتشارات: نیلوفر