کتاب ناپلئون – فیلیکس مارکم

برشی از متن کتاب

واگرام و بیداری اروپا

ناپلئون نه تنها در اسپانیا، بلکه در کشورهای باجگزار اروپایی نیز تلاش کرد تا قانون ناپلئون را بسط و گسترش دهد. ناپلئون در کنگره ی ارفورت در سال 1808 از پادشاهان کنفدراسیون راین خواست تا این قانون را در کشورهای خود اجرا کنند. این قانون محملی بود که به واسطه ی آن، اصول انقلاب فرانسه به اروپا، تا لهستان و دالماتیا صادر شد.

ناپلئون به ژروم، پادشاه وستفالیا، نوشت: «در آلمان، مثل فرانسه، ایتالیا و اسپانیا،؛ مردم تشنه ی عدالت و آزادی هستند. منافع قانون ناپلئون، فرایند قانونی در دادگاه علنی، هیئت منصفه، این ها ویژگی هایی هستند که پادشاهی شما را شاخص و متمایز می کنند … مردم کشور شما باید از آزادی و برابری ای برخوردار باشند که در مابقی آلمان  کاملا ناشناخته است.» او برای ژوزف، که در آن زمان پادشاه ناپل بود، شرح داد که «باید در ایالات خود قانون مدنی را نهادینه کنید؛ این کار قدرت شمار ا تحکیم می کند، چون به این ترتیب، همه ی موقوفی ها ملغی می شوند و آن وقت جزو املاک بزرگی که خودتان ایجاد می کنید، املاک بزرگ دیگری وجود نخواهند داشت. این همان انگیزه ای است که من را به توصیه ی قانون مدنی و تثبیت آن در همه جا ترغیب کرده است.» شمال ایتالیا، غرب آلمان و فرو بومان، برعکس اسپانیا، طبقه ی متوسط قابل ملاحظه ای داشتند که از این اصلاحات استقبال می کرد، تا در نهایت منافع شان به واسطه ی مشقات سیستم قاره ای و سربازگیری، و بیداری تدریجی و کند آگاهی ملی از بین رفت.

تصور و مفهومی که ناپلئون، به عنوان وارث عصر روشنگری و یک کورسیکایی که از سرزمین خود دور افتاده بود، از اروپا در ذهن داشت، برداشتی جهان وطنی بود، او سرتاسر اروپا را خانه ی خود می دانست. او تصور می کرد انشقاق ایدئولوژیکی اساسی اروپا نه یک شکاف عمودی میان ملت ها، که شکافی افقی میان طبقات است – طبقه ی متوسط و رعایا علیه دودمان گرایی سلطنتی و فئودالیسم منحط. بنابراین نابودی رژیم کهنه می بایست مسیر منتهی به مجموعه ی قوانین مشترک را هموار می کرد، مدیریتی مشترک و شهروندانی هم فکر و هم اندیشه در سرتاسر اروپا.

او خیلی دیر متوجه شد که پس غلتاندن کنده رژیم کهنه فقط باعث می شود که بذرهای پنهان احساسات ملی به جایش جوانه بزنند. طبقه ی متوسطی که او در اجرای برنامه ی روشنگری اش به حمایت آن ها چشم امید دوخته بود، نخستین کسانی بودند که تحت تاثیر این احساسات قرار گرفتند. در خلال صد روز و در سنت هلن، ناپلئون به جهت و جریان افکار و ایده ها پی برد، و این بار با دقت، دوران حرفه ای زندگی خود را مبارزه ای به نفع اقوام و ملیت های مختلف علیه سلسله یا دودمان های حاکم اروپا تفسیر کرد. اما امپراتوری ناپلئون، در زمانی که هم چنان پابرجا بود، انکار ملیت بود، به خصوص، در آخرین دوره اش پس از سال 1810.

پیش از این ناپلئون به نظر تمایل داشت که به خواسته های ملی مردم در ایتالیا دامن بزند. جمهوری کیسالپینا در سال 1802 تغییر نام یافت و تحت نظارت نایب ریاست جمهوری ملتسی به جمهوری ایتالیا تبدیل شد. اما در سال 1806، پادشاهی دوسیسیل به ژوزف، و در سال 1808 به مورا اعطا شد. در قلمروهای ایتالیا، برای خاندان بوناپارت و شخصیت های برجسته ی امپراتوری، امیرنشین های متفاوتی تاسیس شد. در سال 1806، دوک نشین های پارما و پیاچنتسا به امپراتوری فرانسه ضمیمه شدند: در سال 1808 توسکانی، و در سال 1809 مناطق تحت تسلط پاپ نیز همین سرنوشت را پیدا کردند. استان های ایلیریا که در سال 1809 از اتریش گرفته شد، مستقیما با نصب یک فرماندار کل، تحت کنترل ناپلئون قرار گرفتند …