کتاب مناجات نامه خواجه عبدالله انصاری

کتاب مناجات نامه خواجه عبدالله انصاری به تصحیح شهاب الدین خرمشاهی توسط انتشارت دوستان به چاپ رسیده است.

نویسنده در این کتاب آورده است:

ملک الشعرای بهار در کتاب سبک شناسی خود، خواجه عبدالله انصاری را نخستین کسی شمرده است که اثر منثور مسجع دارد. بهار می نویسد: نثر مسجع در ایران از آغاز پیدا آمدن نثر دری موجود بوده است لیکن این شیوه به خطبه های کتاب یا در مورد ترجمه بعضی کلمات قصار انحصار داشته و کتاب یا رساله ای که بالتمام مسجع باشد، پیشتر از قرن ششم تا به حال، دیده نشده است…اسجاعی که خواجه عبدالله آورده است نوعی است از شعر، زیرا عبارت او بیشتر قرینه هایی است مزدوج و مرصع و مسجع که گاهی به تقلید ترانه های هشت هجایی و قافیه دار عهد ساسانی سه لختی است…گاهی به همان موازنه و ازدواج قناعت می کند و از سجع به آهنگ اکتفا می کند…گاهی برای آوردن سجع، رسم عبارت فارسی را بر هم می زند و به شیوه عربی افعال را بر مسند و مسند الیه یا فاعل و مفعول مقدم می سازد…گاهی سجع های پی در پی می آورد و این سجع ها در قدیم بیشتر مرسوم بوده است و بعدها رفته رفته کم شده و به دو یا سه سجع اکتفا شده خواجه عبدالله انصاری… نخستین کسی است که در میان نثر به مناسبت موضوع، شعر می آورد…ولی سجع خواجه عبدالله در عصر خود تقلید نشد و اگر شد به ما نرسید و در قرن دیگر… قاضی حمیدالدین بلخی در پیروی مقامات بدیع و حریری، این شیوه را پیروی کرده است. با آنکه صاحب قابوسنامه معتقد است که سجع ویژه نثر عربی است، اما خواجه عبدالله با مهارت تمام سجع را در نثر شعرگونه خود آورده است و پسندیده همگان افتاده است. سخنان خواجه در بعضی موارد شعری است منثور یا نثری است موزون، ضمناً در سخنان پیر هرات علاوه بر کاربردهای کهن زبان دری آثار لهجه هروی در جای جای گفتارش مشهودست تعدادی از واژه هایی که خواجه به کار برده است هم اکنون در زبان محاوره فارسی زبانان افغانستان زنده و مورد استفاده است.