کتاب مرگ ایوان ایلیچ | تالستوی؛ سروش حبیبی

درباره‌ی کتاب مرگ ایوان ایلیچ | ترجمه‌ی سروش حبیبی

یکی از آثار مناسب برای علاقه‌مندان به ادبیات کلاسیک و کتاب‌های تولستوی رمان مرگ ایوان ایلیچ است. داستان این کتاب در مورد مردی به نام ایوان ایلیچ می‌باشد که یک قاضی ریاکار بوده و در تمام عمرش مانند یک ربات و بدون هیچ گونه احساسی زندگی کرده است. حالا ایوان دچار بیماری لاعلاجی شده که لحظه به لحظه او را به سمت مرگ سوق می‌دهد.

او در ابتدا به هیچ وجه حاضر به پذیرش مرگی که نزدیکش می شود نیست، اما کم کم حق بودن مرگ را می پذیرد و با خودش کنار می آید. این بیماری و نزدیکی به مرگ باعث می شود ایوان به فکر کارها و اشتباهات گذشته‌اش بیفتد، اشتباهاتی که کم کم او را به نوعی خودشناسی می رسانند. حالا مرگی که شبیه چاهی تاریک بود، در نظرش مانند اتاقی روشن می شود و او را به درک و شناخت خدا سوق می دهد. “تالستوی” در کتاب حاضر قصد دارد با بیان داستان “مرگ ایوان ایلیچ” تنها حقیقت موجود در زندگی را که مرگ است، واکاوی نماید و از مرگ به عنوان وسیله ای برای نمایش ارزش واقعی زندگی استفاده کند.

این نویسنده‌ی روس، در کتاب پیش رو تمام احساسات و روحیات یک بیمار دمِ مرگ را پیش چشم مخاطب ترسیم کرده و مراحلی را که یک بیمار در راه پذیرفتن مرگ می پیماید، روایت می کند. این مراحل انکار بیماری، خشم با اطرافیان، معامله با خدا برای زندگی بیش تر، افسردگی و در نهایت پذیرش مرگ هستند.

بخشی از کتاب مرگ ایوان ایلیچ | ترجمه‌ی سروش حبیبی

صورت دلپذیر و برازنده و خالی از ابتذالی را که خانه، پس از پایان کار اختیار می کرد در نظر می آورد. وقتی به خواب می رفت سالن کوچک را کامل شده در نظر مجسم می کرد. چون تالار پذیرایی را که هنوز ناتمام بود تماشا می کرد و آن را در حالتی که مبل‌ها همه دور هم قرار گرفته باشند در خیال می آورد و بخاری دیواری را با حفاظ شرارگیر جلو آن می دید و سر بخاری را و صندلی های کوچک و بزرگ در سراسر تالار پراکنده را و ظروف زیبای درون بوفه و بشقاب های عتیقه روی دیوارها و وسایل ورشوی همه در جای خود قرار گرفته، بر پرده خیال منعکس می یافت، حیرت همسرش و دخترش را که در این جور چیزها با او هم سلیقه بودند از دیدن خانه آراسته در نظر می آورد و خوشحال می‌شد.

آنها هیچ انتظار چنین خانه ای را نداشتند. او به ویژه موفق شده بود چیزهای عتیقه زیبایی که به تالارش این کیفیت نجابت و اصالت را می بخشید پیدا کند و با قیمت ارزان بخرند. در نامه های خود به عمد همه چیز را به خود مشغول می داشت که کار جدیدی که به آن علاقه مند نیز بود کمتر از آنچه انتظار داشت مجذوبش می ‌کرد. در جلسه‌ها گاهی چند دقیقه ‌ای از بحث جاری غافل می کند و مثلا به کیفیت ولان پرده‌ها فکر می کرد که راست باشد یا دالبردار و به قدری در بند این مسائل بود که اغلب خود جای مبل‌ها را عوض می ‌کرد و کیفیت آویختن پرده‌ها را تغییر می داد.

یک بار از نردبان بالا رفت و به کارگری که منظور او را نمی فهمید که نشان دهد که می ‌خواهد پوشش دیوارها چگونه باشد و پایش لغزید و از نردبان فرو افتاد، اما چون قوی هیکل و چالاک بود خود را نگه داشت و فقط پهلویش به دستگیره پنجره خورد. ضربه دردناک بود اما به زودی خوب شد. ایوان ایلیچ در تمام این مدت بسیار شادمان بود و احساس تندرستی می ‌کرد. نوشت: احساس می‌کنم که پانزده سالی جوان تر شده‌ام. حساب کرده بود که در ماه سپتامبر کار خانه را تمام کند اما کارش به درازا کشید و تا اواسط اکتبر او را مشغول داشت. ولی نتیجه عالی بود و این فقط عقیده خودش نبود بلکه هر که خانه را می‌‌دید همین را می‌‌گفت.

اما در حقیقت کارش به کسانی می مانست که ثروتمند نیستند و می ‌خواهند از ثروتمندان تقلید کنند و به این سبب نتیجه کارشان نه به ثروتمندان بلکه به یکدیگر شبیه می شود: پارچه های اتاق آرا،. مبل های سیاه چوب که تقلیدی از آبنوس بود، گل‌ها، فرش‌ها، زینت های ورشوی به رنگ ‌های مات یا درخشان، خلاصه همه چیزهایی که همه افراد طبقه خاصی فراهم می آورند و کارهایی که می کنند تا به طبقه خاصی شبیه باشند. خانه ایوان ایلیچ به قدری به همه خانه های دیگر شبیه بود که حتی توجهی جلب نمی ‌کرد ولی او خود خانه‌اش را خاص و یگانه می ‌پنداشت.

کتاب مرگ ایوان ایلیچ اثر لیو تالستوی یکی از ترجمه های سروش حبیبی است که توسط نشر چشمه به چاپ رسیده است.