کتاب لقمه طلایی زیست گیاهی کنکور مهروماه

برشی از متن کتاب

۱) گیاه سس

الف) ساقه های زرد یا نارنجی تولید می‌کند.

ب) ریشه ندارد.

پ) به دور میزبان می‌پیچد و بخش های مکنده ی خود را به داخل بافت آوندی ساقه ی میزبان می فرستد و مواد مورد نیاز خود را جذب می‌کند.

2) گل جالیز: با ایجاد اندام مکنده و نفوذ آن  به ریشه ی گیاهان جالیزی، مواد مورد نیاز خود را به دست می آورد.

• نکات تکمیلی:

1- گیاهان حشره خوار دارای آنزیم های گوارشی برون یاخته ای هستند.

2- ممکن است برخی گیاهان انگل فتوسنتز داشته باشند، امّا اکثر آن ها ندارند.

3- بخش مکنده یگیاه سس به درون بافت آوندی ساقه و بخش مکنده ی گل جالیز به درون بافت آوندی بیشتر نفوذ می‌کند.

• انتقال مواد از خاک به برگ:

آب و مواد مورد نیاز گیاهان(شیره ی خام)، از خاک اطراف ریشه ها جذب می شود و در مسیرهایی(که در برخی از درختان به چند صد متر می رسد) توسط آوندهای چوبی، به ساقه ها و برگ ها منتقل می‌شود.

بخش زیادی از آب جذب شده از سطح برگ ها به هوا تبخیر می شود.

• پتانسیل آب:

تعریف: پتانسیل آب در واقع انرژی پتانسیل ذخیره شده در مولکول های آب است. بنابراین هرچه تعداد مولکول های آب در یک محیط بیشتر باشد، پتانسیل آب آن محیط نیز بیشتر است.

نقش: عامل اصلی حرکت آب در گیاه، پتانسیل آب است.

مزیت: تعیین کننده ی جهت حرکت آب و مواد حل شده در آن است؛ در نتیجه آب از محلی با پتانسیل بیشتر به محلی با پتانسیل کمتر می رود.

• نکات تکمیلی:

رابطه پتانسیل و غلظت مواد: پتانسیل آب خالص صفر است و هر چه غلظت مواد حل شده در آب افزایش یابد، پتانسیل آب کاهش می یابد.

رابطه ی پتانسیل و فشار اسمزی: پتانسیل آب با فشار اسمزی رابطه عکس دارد، یعنی هر چه پتانسیل آب بیشتر باشد، فشار اسمزی کمتر است و برعکس.

بیشترین و کمترین پتانسیل آب: بیشترین پتانسیل آب مربوط به اطراف ریشه ی گیاه است. هر چه از ریشه به سمت برگ ها برویم، پتانسیل آب کاهش می یابد؛ بنابراین بیشترین و کمترین پتانسیل آب به ترتیب مربوط به آب اطراف ریشه و هوای اطراف برگ است.

• انواع مسیر های جا به جایی مواد در گیاهان

1) جا به جایی در مسیر کوتاه: جا به جایی آب و مواد محلول در سطح یک یاخته یا چند یاخته (در عرض ریشه) (از خاک اطراف ریشه تا آوند چوبی ریشه)

2) جا به جایی در مسیر های طولانی: از ریشه تا برگ ها (که در برخی از گیاهان به چند صد متر می رسد).

• جا به جایی در مسیر کوتاه

الف. انتقال مواد در سطح یاخته ای:  به صورت فعال (انتقال فعّال)  و غیر فعال (انتشار) است.

آکوآپورین:

تعریف: پروتئین های ناقلی که در عرض قشای برخی یاخته های جانوری و گیاهی و غشای کریچه ی برخی از یاخته های گیاهی که سرعت جریان آب را افزایش می دهند را آکوآپورین می نامند.

ویژگی مهم: در هنگام کم آبی، ساخت این پروتئین ها تشدید می یابند.

ب. انتقال مواد در عرض ریشه:

انتقال آب و مواد محلول معدنی در عرض ریشه به سه روش انجام می‌پذیرد:

1. انتقال از عرض غشا: به دو روش اسمز(از بین مولکول های فسفولیپید غشا) و انتشار تسهیل شده (توسط آکوآیورین).
2. انتقال سیمپالاستی:حرکت مواد از پروتوپلاست یک یاخته به پروتوپلاست یاخته ی مجاور، از راه پلاسمودسم ها.

صفحات81، 82، 83، 84