کتاب زیست شناسی دهم [10] علامه حلی

کتاب زیست‌شناسی دهم اثر زینب باقری، احمد آل علی، مهبان رحیمی فرد، پریسا صحرانورد، سمانه فلاح‌زاده و سارا قربانی می‌باشد که توسط انتشارات علامه حلّی به چاپ رسیده است.

این اثر با دارا بودن گروه مؤلفانی که خود دانش آموخته مدارس سمپاد و تیزهوشان هستند؛ جهت حفظ سطح علمی دانش‌آموزان برترو آماده نمودن آنها برای آزمون‌های کنکور سراسری یا مسابقات و المپیادها نگاشته شده است. محتوای کتاب منطبق با برنامه کتاب درسی زیست‌شناسی پایه دهم می‌باشد. هریک از دروس با ارائه نمودار دایره‌ای آغاز می‌گردد که نشان دهنده تقسیم‌بندی مباحث علمی فصل و ارتباط آنها با یکدیگر است. در بخش اهداف رفتاری نیز، اطلاعات و معلوماتی که با مطالعه فصل نصیب مخاطب می‌شود، به صورت جملاتی کوتاه بیان شده‌اند. درس‌نامه‌های کتاب با هدف آموزشی اصولی، دقیق و مفهومی به تشریح مباحث می‌پردازند. آموزش‌های کتاب علاوه بر متن‌های مفصل و تصاویر مربوطه، حاوی بخش‌هایی است که با عناوین متفاوتی هم‌چون «پاسخ‌گو باش»، «فسفر بسوزان»، «کنکاش کن» و «دست به کارشو» از هم تفکیک شده‌اند. دانش‌آموز در بخش «پاسخ‌گو باش» با یک پرسش بر مبنای متن ارائه شده، مواجه می‌شود. چنانچه مطالعه درس‌نامه با دقت انجام شده باشد، او می‌تواند به راحتی جواب را بیابد. سؤالاتی نیز در سطح بالاتر و با هدف به چالش کشیدن ذهن مخاطب در بخش «فسفربسوزان» وجود دارند. از آنجایی که تمام آموزش‌ها فقط از طریق شرکت در کلاس و مطالعه صورت نمی‌گیرند، لذا در بخش «کنکاش کن»، دانش‌آموز به تحقیق در مورد موضوعات پیشنهادی ترغیب می‌گردد تا معلومات و اطلاعات جدیدی را بیابد. انجام آزمایش‌ها، ساخت وسیله و مشاهدات میدانی در یادگیری بهتر و با کیفیت‌تر، نقش مهمی را دارند، از به همین دلیل در قسمت «دست به کار شو»، پرداختن به این امور متناسب با موضوع هر درس، مطرح شده و اطلاعات جانبی اما خواندنی پیرامون موضوعات زیست‌شناسی نیز در بخش‌ «جالب است بدانی» گنجانده شده است. در بخش «جمع‌بندی»، مخاطب می‌تواند مروری بر مباحث مطرح شده داشته باشد و از این طریق مطالب را به صورت خلاصه و سازماندهی شده  در ذهن جای دهد. در لغت‌نامه‌های هر فصل، معادل انگلیسی لغات و اصطلاحات به کار برده شده فصل، گنجانده شده تا در صورت مشاهده کتاب‌هایی به زبان‌های دیگر، این لغات و اصطلاحات تخصصی برای مخاطب غریبه نباشند. «شهر فرنگ» نیز عنوان بخشی است که در آن مؤلفان سایت‌هایی مرتبط با موضوعات فصل را معرفی نموده‌اند. تمرین‌هایی جهت تثبیت آموخته‌ها درذهن در نظر گرفته شده‌اند، حجم و سطح سؤالات طرح شده در این بخش همگی مورد توجه مؤلفان قرار داشته، بنابراین دانش‌آموز با خیالی آسوده می‌تواند به انجام‌شان مبادرت ورزد و برای پاسخ‌گویی تست‌ها در بخش بعد آماده شود. تست‌ها که از منابع کنکوری سال‌های گذشته، المپیادها و تألیفات نویسندگان کتاب گردآوری شده‌اند به انضمام پاسخ‌نامه تشریحی در انتهای هر فصل جای گرفته‌اند.

 

برشی از متن کتاب

زیست فناوری در فرهنگ امروزی ما، دانش (علم) و فناوری (تکنولوژی)، دو پایه اساسی فعالیت‌های ما را تشکیل می‌دهند. این دو مفهوم با وجود دارا بودن تعریف تقریباً مشخص و مرزهای معلوم، هم‌پوشانی بسیار زیادی با یکدیگر دارند و تعامل این دو، به پیشرفت هم‌زمان دانش و فناوری کمک می‌کند. دانش (علم)، کوششی است مرتبط با خواست فطری انسان برای دانستن، درک کردن، رفع کنجکاوی ذاتی، توصیف یا پیشگویی پدیده‌های طبیعت که بشر از ابتدای خلقت همواره به دنبال کشف آنها بوده است. فناوری (تکنولوژی)، نتیجه خواست طبیعی انسان برای یافتن راه‌های عملی جدیدتر و بهتر در زندگی، برای برآوردن نیازهای مادی و روزمره است. به تعبیر دیگر می‌توانیم بگوییم که «دانش، اطلاعات پایه‌ای است که بر مبنای مشاهده، آزمایش و تفکر از محیط اطراف به دست می‌آوریم و فناوری، استفاده از این اطلاعات در جهت زندگی بهتر و متمدن تر است». مانند هر دانشی، انسان از یافته‌های دانش زیست‌شناسی نیز، بهره‌های بی‌شماری برده است. استفاده از موجودات زنده دیگر در جهت زندگی بهتر انسان، چیز جدیدی نیست. به نوعی می‌توان گفت که منشأ این شاخه از فناوری، یعنی استفاده از موجودات زنده، ریشه در دوران پیش از تاریخ داشته و مقارن با ظهور انسان هوشمند بر روی زمین است. کشت گیاهان خوراکی مانند گندم، جو، ارزن، ذرت و … (اختراع کشاورزی) و نیز اهلی کردن و پرورش حیواناتی مانند اسب، بز، گاو، گوسفند و... (دامپروری)، شروع استفاده انسان از موجودات زنده بود. نه تنها گیاهان و جانوران، که استفاده از میکروب‌ها نیز قدمت چند هزار ساله دارد. با این که انسان آن زمان، نمی‌دانست که چرا شیر گوسفند به ماست تبدیل می‌شود، با این حال شواهد باستان‌شناسی نشان می‌دهند تولید ماست و پنیر و نان و دیگر جنبه‌های صنعتی استفاده از میکروارگانیزم‌ها به حدود 7 الی 9 هزار سال پیش برمی‌گردد. از آن جالب‌تر شواهدی است که نشان می‌دهد چینی‌های 5000 سال قبل، برای جلوگیری از چرک کردن و عفونت زخم‌های انگشتان پایشان که بر اثر پوشیدن سندل‌های چوبی ایجاد می‌شد، بر روی آنها نان یا میوه‌های کپک زده می‌گذاشتند. توجه کنید که در این موارد، تکنولوژی مقدم بر دانش، مورد استفاده قرار می‌گرفت. وجود میکروب‌های ضروری برای فرایندهای تخمیری، در سال 1876، به صورت «فرضیه میکروب‌ها»، توسط لویی پاستور ارائه شد و خاصیت آنتی‌بیوتیکی قارچ‌هایی مانند پنی‌سیلیوم، در سال 1929، توسط الکساندر فلمینگ، کشف شد! امروزه دیگر بیوتکنولوژی محدود به تولید غذا به کمک جانداران نمی‌شود. انباشت اطلاعات پایه در علوم زیستی در چند دهه اخیر و خصوصاً از سال 1953 به این طرف، که «ساختار» عامل تنوع حیات و فرمانده کلیه فعالیت‌های درون سلول، یعنی DNA کشف شد ، به‌سرعت باعث گستردگی بیوتکنولوژی شد. اهمیت کشف ساختار مولکول DNA بر این است که با این کشف شناخت چگونگی ذخیره شدن و بیان اطلاعات ژنتیکی به راحتی امکان‌پذیر می‌شد.

فهرست

فصل 1 : زیست‌شناسی  درس‌نامه تمرین پرسش‌های چهارگزینه‌ای پاسخ پیش فصل: از مولکول تا... درس‌نامه تمرین پرسش‌های چهارگزینه‌ای پاسخ  فصل 2: گوارش و جذب  درس‌نامه تمرین پرسش‌های چهارگزینه‌ای پاسخ  فصل 3: تبادلات گازی  درس‌نامه تمرین پرسش‌های چهارگزینه‌ای پاسخ  فصل 4: گردش مواد  درس‌نامه تمرین پرسش‌های چهارگزینه‌ای پاسخ  فصل 5: تنظیم اسمزی  درس‌نامه تمرین پرسش‌های چهارگزینه‌ای پاسخ  فصل 6: از یاخته تا گیاه  درس‌نامه تمرین پرسش‌های چهارگزینه‌ای پاسخ  فصل 7: جذب انتقال مواد  درس‌نامه تمرین پرسش‌های چهارگزینه‌ای پاسخ منابع  

• مؤلف: هیأت مؤلفان
• انتشارات: علامه حلی