کتاب ابله | فیودور داستایوسکی؛ سروش حبیبی

درباره‌ی کتاب ابله اثر داستایوسکی

ابله شاهکاری از میان آثار برجسته‌ی نویسنده‌ی بزرگ روس فئودور داستایوسکی است. ابله انسانی زیبا (به زعم خود داستایوسکی) در دنیایی پلید است. به همین دلیل دیگران او را ابله می‌دانند. فئودور داستایوسکی هنگام نوشتن این کتاب حال خوشی نداشت و نگارش آن با مصیبت‌های فراوان برای او همراه بود.

او این کتاب را نه در روسیه بلکه در سوئیس نوشت و آن را در فلورانس به اتمام رساند. در میانه‌ی نگارش کتاب دخترش از دنیا رفت و خود داستایوسکی نیز که گرفتار قمار شده بود، با بحران مالی دست و پنجه نرم می کرد. برای همین خود او نیز تا مدت‌ها نمی دانست ابله کیست؟ پیغمبری در دنیایی شرور یا شروری در میان سایر پلیدی های دنیا که خود را به موش مردگی می زند؟ پرنس میشکین، ابله داستان، در دنیایی زندگی می کند که دروغ و ریا آن را فرا گرفته است.

او که همچون نویسنده‌ی رمان از بیماری صرع رنج می برد، همچون کودکی است که در جمعی پلید رها شده باشد. او که در واقع فردی ثروتمند است فقیرانه زندگی می کند. او در میان انسان‌هایی که با دروغ و ریا قصد فریب همدیگر را دارند بر صداقت تکیه دارد. آری او ابلهی است در جامعه‌ی سیاه روسیه‌ی آن زمان. این اثر نیز مانند دیگر کتاب‌های داستایوسکی پر از توصیف و گفت‌وگوهای دیالکتیک طولانی است. ابله اثری است که برای غنای معرفت فلسفی و ادبی خود باید آن را بخوانیم.

بخشی از کتاب ابله؛ ترجمه‌ی سروش حبیبی

آپارتمانی که ناستاسیا فیلیپوونا در آن به سر می برد نه چندان بزرگ، اما مجلل و به زیبایی آراسته بود. در این چند سالی که او در پترزبورگ زندگی می کرد آفاناسی ایوانویچ ابتدا بی حساب پول به پایش می ریخت. آن وقت‌ها هنوز در فکر آن بود که دلش را بدست آورد و می خواست خاصه از راه رفاه و تجمل بسیار او را بفریبد، زیرا می دانست که عادت به راحت و تجمل به آسانی انسان را مبتلا می کند و در بند می کشد و چون تجمل کم کم به صورت ضرورت درآمد خلاصی از بند آن بسیار دشوار است.

توتسکی اینجا به سنت قدیم وفادار مانده و هیچ تغییری در آن روا نداشته بود زیرا قدرت قهار شهوات را مقاومت ناپذیر می دانست و بی چون و چرا به آن گردن می نهاد. ناستاسیا فیلیپوونا از تجمل روی نمی گرداند و حتی از آن لذت می برد اما عجیب آن بود که هرگز به آن مبتلا نمی شد، انگاری هر لحظه می توانست خود را از آن بی نیاز سازد و حتی چند بار کوشیده بود این حال را بر زبان آورد و این اظهار توتسکی را همچون آب سردی بر تنش ریخته باشند تکان داده بود.

البته ناستاسیا فیلیپوونا خیلی چیزها داشت که اسباب حیرت آمیخته و ناخشنودی، و بعدها حتی تحقیر آفاناسی ایوانویچ می شد. گذشته از نابهنجاری آدم هایی که ناستاسیا فیلیپوونا گاهی به خود نزدیک می کرد و زیر بال می گرفت و لابد تمایلی به آمیزش با آن‌ها داشت گاهی تمایلات عجیب دیگری نیز در او دیده می شد. مثلا آمیزه‌ی نامتعارف دو طبع ناسازگار، یا توانایی چشم پوشیدن از بعضی چیزها یا لذت بردن از بعضی دیگر، که معمولا در یک زن متشخص و به ظرافت پرورش یافته نباید دیده شود.

رمان ابله اثر فیودور داستایوسکی با ترجمه‌ی سروش حبیبی توسط نشر چشمه به چاپ رسیده است.