کتاب روش تحقیق در مطالعات محیطی | ناصر براتی

درباره‌ی کتاب روش تحقیق در مطالعات محیطی - ناصر براتی

با اینکه موضوع این کتاب اشاره به الزامات و روش های تحقیق است؛ باید اذعان کرد که خوشبختانه چاپ کتاب های مرتبط با این موضوع در سال های اخیر در کشورمان رشد قابل توجهی داشته اند. آنچه می تواند به عنوان ویژگی این کتاب مورد توجه قرار گیرد، تمرکز آن بر رشته هایی است که به نوعی به محیط و مسائل آن مربوط هستند. رشته هایی چون شهرسازی، معماری، طراحی منظر و نظیر آنها از جمله این موارد هستند.

علت این تاکید آن است که، سعی شده است که در این کتاب فرایند تهیه و تدوین تحقیقات علمی و پایان نامه های دانشگاهی، به ویژه در رشته های یاد شده، به نحو روشن تر و کاربردی تر بیان شوند. در این میان سعی شده است مثال ها نیز اغلب از موضوع های مربوط به محیط و فضای زیست انسان انتخاب شوند. این رویکرد با این هدف اتخاذ گردیده که دانشجویان قادر باشند، ضمن رعایت استانداردهای جهان شمول، در فعالیت های علمی و دانشگاهی خود، اعتبار و ارزش علمی کارهای پژوهشی و از جمله پایان نامه های خود را افزایش دهند.

بدین ترتیب با توجه به نیازهای دانشجویان، این کتاب از 9 فصل تشکیل شده است. در فصل اول تعاریف علم، فصل دوم به تشریح ساختار و چارچوب یک گزارش تحقیق استاندارد، در فصل سوم مفاهیم و انواع متغیرها، در فصل چهارم روش های تحقیق، در فصل پنجم روش های مختلف جمع آوری اطلاعات، و فصول بعدی به روش نگارش گزارش های تحقیق و مقالات علمی اختصاص یافته اند.

بخشی از کتاب روش تحقیق در مطالعات محیطی - ناصر براتی

تبدیل یک ایده به موضوع تحقیق

انتخاب موضوع پایان نامه برای دانشجویان خود اغلب یک فرایند پیچیده و وقت گیر است. موضوع تحقیق باید کاملا معین و تعریف شده باشد. چه بسا علاقه به موضوع پژوهش، تنها به پیچیدگی و تنوع اندیشه درباره ی آن بازگردد. مطالعه تمام موضوعات فرعی، نه عاقلانه است و نه امکان پذیر. این موضوع به این دلیل است که در مورد پایان نامه های دانشگاهی علاقه ی دانشجو بایستی مهم ترین تعیین کننده ی انتخاب موضوع پایان نامه توسط او باشد.

هر چند که در بخش قبلی مشخصات یک مسئله پژوهش قابل تحقیق مطرح شد، ولی یک روش کاربردی برای تصمیم گیری در مورد موضوع یک پایان نامه استفاده از فرایند "حذف" موضوع های دیگر است. بر اساس این روش دانشجو باید به فهرست فرضی موضوع های ممکن که خودش برای کار تهیه کرده مراجعه نموده و تمام موضوعات فرعی را که به آنها علاقه چندانی ندارد حذف کند. در پایان این فرایند دانشجو به نقطه ای خواهد رسید که برای او خیلی سخت خواهد بود که بعد از آن موضوع بیشتری را از فهرست یادشده حذف نماید.

فهرست

فصل اول: علم روش های علمی و فرایند تحقیق تعریف علم تعریف روش و روش شناسی تعریف روش علمی مفهوم تحقیق ویژگی های تحقیق علمی مراحل روش علمی پژوهش کارکردهای تحقیق فرایند انجام پژوهش پارادایم های تحقیق تبدیل یک موضوع به ایده تحقیق
فصل دوم: ساختار و طرح پایان نامه و گزارش تحقیق علمی ساختار کلی پایان نامه یا گزارش علمی استاندارد نحوه بهره برداری از منابع تئوری روش نمونه گیری و تعیین حجم نمونه روش های جمع آوری اطلاعات اعتبار تحقیق پیش آزمون
فصل سوم: عناصر اساسی تحقیق؛ مفاهیم متغیرها مقیاس ها مفاهیم متغیر و انواع آن ساخت مقیاس های اندازه گیری متغیرها قابلیت تبدیل مقیاس های اندازه گیری
فصل چهارم: روش های تحقیق علمی روش تحقیق مبانی نظری روش های تحقیق کمّی و کیفی ویژگی های روش های تحقیق کمی و پیمایشی روش های تحقیق کیفی
فصل پنجم: روش های جمع آوری اطلاعات منابع کسب اطلاعات نحوه سود بردن از منابع در تحقیقات علمی انواع اطلاعات انواع روش های جمع آوری اطلاعات
فصل ششم: روش های تجزیه و تحلیل اطلاعات تحلیل داده ها آمار و احتمالات انواع شیوه های تجزیه و تحلیل اطلاعات انواع آزمون های آماری توصیف داده ها تحلیل روابط بین متغیرها
فصل هفتم: فنون نمونه گیری و انواع آن تعاریف و مفاهیم نمونه و رابطه آن با جامعه آماری چرا نمونه گیری درست ارزشمند و کارساز است شیوه های نمونه گیری اندازه نمونه و عوامل موثر در تعیین آن
فصل هشتم: نحوه تدوین و نگارش پایان نامه نارسایی های عمده در نگارش گزارش های علمی و پایان نامه ها شکل و ساختار کلی پایان نامه و گزارش علمی نمونه فصول بندی یک پایان نامه شماره گذاری رساله ارجاع نویسی فهرست منابع
فصل نهم: روش ارائه پایان نامه در جلسه دفاع جلسه ارائه شفاهی به عنوان یک گفتمان تمرین و آمادگی برای یک دفاع تمام عیار شرایط آمادگی دانشجو برای حضور در جلسه امتحان نحوه تنظیم رفتار مناسب در جلسه دفاعیه