loader-img
loader-img-2
کتابانه
کتابانه

کتاب کلیات تاریخ ادبیات فارسی - یاحقی

5 / -
موجود شد خبرم کن

کتاب کلیات تاریخ ادبیات فارسی تالیف دکتر محمدجعفر یاحقی در انتشارات سمت به چاپ رسیده است.

تاریخ ادبیات فارسی، تنها سرگذشت این یا آن شاعر و نویسنده و یا گفتگو از این یا آن کتاب نیست؛ سرگذشت شاعران و نویسندگان است یا گفتگو از کتاب ‌ها و آثار در داخل یک مجموعه ی به هم پیوسته موسوم به «ادبیات»  است که در عین حال زندگی اجتماعی و گاهی سیاسیِ اعصار را هم در خود منعکس می‌کند.

گفتنی است که هر شاعر یا نویسنده بسته به میزان اهمیت و ابتکاری که داشته، بر این مجموعه چیزی افزوده است و خود از میراث تاریخی پیشینیان سهمی برگرفته و به گونه ای متناسب با دریافت روزگار خویش به آیندگان تحویل داده است. بررسی جریان مستمر این جریان، که از گذشته‌ های دور در این سرزمین آغاز شده و به سوی آینده در حرکت است، موضوع تاریخ ادبیات فارسی را تشکیل می‌دهد. در این رهگذر چنان که خواهید دید، سخن از زبان فارسی با محدوده ی متغیر و وسیع آن در دوره‌های تاریخی است و نه ایران با مرزهای جغرافیایی امروزی که بسیار محدودتر از گستره ی همیشگیِ زبان فارسی بوده است.

کتاب "کلیات تاریخ و ادبیات فارسی"تألیف دکتر یاحقی،  به صورت کوتاه و گذرا به سیر چند هزارساله ی ادبیات فارسی با معنا و محدوده ی مذکور، نظری انداخته است تا ادب آموزانِ دوستدار زبان و فرهنگ ایران را با گوشه ‌ای از جلوه‌های گوناگون آن آشنا کند و راه را برای لذت بردن از قلمرو تخصصی که برای آینده ی علمی خود برگزیده‌اند، هموار سازد.

 


برشی از متن کتاب


ادبیات عرفانی فارسی اگر عرفان را برداشت ذوقی از دین و یا آن چه که نوشته‌اند «تلقی هنری از الهیات» بدانیم، باید گفت که این حس به همراه حس عمومی دینی با انسان همراه بوده است. به این معنی که در ذات هر انسانی همان گونه که حس دینی نهفته است، میل به عرفان نیز وجود دارد؛ بنابراین هر زمانی که انسان از ظاهر زندگی رویگردان شده و چشم به ماوراء طبیعت دوخته، خود را در دامن عرفان دیده است. به این اعتبار ادبیات فارسی که نسب از دو فرهنگ ایرانی و اسلامی دارد از دو جهت خود را با این موضوع یعنی تمایل به دنیا گریزی و عرفان نگری مواجه می دیده است. اما اگر انسان به معنای خاص آن را استنباط نو و هنری از دیانت همراه با تجارب شخصی بدانیم، این امر در زبان و ادب فارسی زمانی اتفاق افتاده که نظام نشانه‌شناختی زبان از صورت آشنا به ناآشنا میل کرده و ارتباط میان متن و خواننده را محتاج تأمل کرده است. این خصوصیت در زبان فارسی به سبب استفادۀ آشکار از عناصر بلاغی برای القای مفاهیم نو و بیان عواطف متأثر از معانی و اندیشه های تازه و تجارب شخصی بوده است. زمینۀ مساعد ادبی وقتی با زمینۀ اجتماعی مستعد تقویت شده، روند گرایش به عرفان را در ادب فارسی تند کرده است. دنیاگرایی افراطی خاصه از سوی رهبران مذهبی در دستگاه خلافت اسلامی و استبداد سیاسی حکام دست‌نشاندۀ آنان و عمومیت یافتن تعصبات کور مذهبی از عوامل گسترش روحیۀ عرفانی در جامعۀ اسلامی و متعاقب آن در ادب فارسی بوده است و  باید اذعان کرد که چنین شرایطی از همان سده‌های نخستین اسلامی و به عبارتی از آغاز پیدایی ادبیات فارسی بر ایران حاکم بوده است. عرفان در آغاز بیشتر جنبۀ عملی به خود گرفته و به نوعی دنیاگریزی کرداری بدل شده بود. بنابراین عرفان اولیه اغلب بدون اینکه آموزش خاصی دیده باشند در عمل با رویگردانی از دنیا و آنچه بدان متعلق است، در زندگی عملی خود راهی در پیش می گرفتند که بعدها از آن به عرفان تعبیر شده است. از این هم بالاتر اغلب عارفان نخستین حتی سواد نیز نداشتند یا اگر هم داشتند به آن اهمیتی نمی دادند از آن برای پیشبرد اندیشه‌های خود استفاده نمی کردند؛ زیرا نه آن ها نه به دنیا علم و آگاهی بلکه به دنبال عشق و دل آگاهی می گشتند، بنابراین اعلام می‌کردند که« علم عشق در دفتر نباشد». نخستین عارفان عملی، به دلایل روشن اقلیمی و سیاسی بیشتر از شرق ممالک اسلامی و عموماً از خراسان بزرگ سر بر آوردند و سیر و سلوک عارفانه را در این مناطق آغاز کردند. بعدها این شیوه از زندگی، یعنی پشت کردن به دنیا و آنچه در آن است و به عبارتی گونه ‌ای از مبارزۀ منفی با دنیا داران، به سایر نواحی ایران و از آن جمله به مرکز و جنوب هم راه پیدا کرد و عارفان صاحب نامی مانند حسین بن منصور حلاج و بعدها عین القضات همدانی و شهاب الدین سهروردی و روزبهان بقلی شیرازی در عرصۀ ادب و فرهنگ ایران به نام و اعتبار رسیدند.

فهرست


  • آغاز سخن
  • آشنایی با تاریخ ادبیات فارسی
  • زبان و ادب در ایران پیش از اسلام
  • زبانهای ایرانی
  • برای مطالعۀ بیشتر
  • زبان و ادبیات ایران در دورۀ انتقال (بعد از ظهور اسلام)
  • پیوستگی فرهنگی و ادبی دورۀ ساسانی با عصر اسلامی
  • در عصر انتقال
  • شعوبیه
  • حکومت های مستقل ایرانی
  • فارسی نو (فارسی دری) در ادامۀ پارسی میانه
  • استفاده از خط عربی برای فارسی دری
  • آغاز شعر پارسی
  • برای مطالعۀ بیشتر
  • شعر و زبان فارسی در دورۀ سامانی
  • شعر دورۀ سامانی
  • شهید بلخی
  • رودکی سمرقندی
  • ابوشکور بلخی
  • رابعه قزداری
  • دقیقی طوسی
  • کسایی مروزی
  • حکیم ابوالقاسم فردوسی
  • شاهنامه از نگاه ادبیات
  • ادامۀ حماسه سرایی در زبان فارسی
  • نثر در دورۀ سامانی
  • ترجمۀ تفسیر طبری
  • تاریخ بلعمی
  • الابنیه عن حقایق الادویه
  • هدایه المتعلمین فی الطب
  • حدود العالم من المشرق الی المغرب
  • غزنویان و زبان و ادب فارسی
  • فرخی سیستانی
  • منوچهری دامغانی
  • برای مطالعۀ بیشتر
  • نثر کلاسیک فارسی از دورۀ غزنوی به بعد
  • نثر دینی
  • متن های بلاغی
  • برای مطالعۀ بیشتر
  • مکتب اصفهان
  • ادبیات تعلیمی
  • ناصر خسرو قبادیانی مروزی
  • خیام نیشابوری
  • سعدی شیرازی
  • توضیح تکمیلی در ادب تعلیمی
  • برای مطالعۀ بیشتر
  • ادبیات عرفانی فارسی
  • نثر عرفانی
  • شعر عرفانی
  • عطار نیشابوری
  • مولانا جلال الدین بلخی
  • حافظ شیرازی
  • برای مطالعۀ بیشتر
  • مکتب آذربایجان
  • نظامی گنجوی
  • خاقانی شروانی
  • برای مطالعۀ بیشتر
  • غزل هندی
  • برای مطالعۀ بیشتر
  • مکتب بازگشت
  • برای مطالعۀ بیشتر
  • ادبیات مشروطه
  • ادبیات عصر بیداری
  • ویژگی‌های ادبیات دوره بیداری
  • شهرها و مراکز مهم ادبی
  • ادیب الممالک فراهانی
  • محمدتقی بهار
  • ایرج میرزا
  • علی اکبر دهخدا
  • سایر شاعران
  • شاعران مردم
  • جناح شعر کارگری
  • برای مطالعۀ بیشتر
  • ادبیات معاصر فارسی
  • الف) شعر
  • نیما یوشیج
  • شعر نو فارسی بعد از سال 1320
  • ب) نثر
  • ادبیات داستانی
  • ادبیات نمایشی
  • مقاله نویسی دانشگاهی و نقد ادبی
  • برای مطالعۀ بیشتر
  • ادبیات کودکان و نوجوانان
  • برای مطالعۀ بیشتر
  • ادبیات معاصر زنان در ایران
  • برای مطالعۀ بیشتر
  • نمایه اعلام
 

  • مولف: دکتر محمدجعفر یاحقی
  • انتشارات: سمت


ثبت دیدگاه


دیدگاه کاربران

اولین کسی باشید که دیدگاهی برای "کتاب کلیات تاریخ ادبیات فارسی - یاحقی" می نویسد

آخرین بازدید های شما

۷ روز ضمانت بازگشت وجه ۷ روز ضمانت بازگشت وجه
ضمانت اصالت کالا ضمانت اصالت کالا
۷ روز هفته ۲۴ ساعته ۷ روز هفته ۲۴ ساعته
امکان پرداخت در محل امکان پرداخت در محل
امکان تحویل در محل امکان تحویل در محل