کتاب کارآفرینان صنعتی در عصر پهلوی - شیرین کام

کتاب کارآفرینان صنعتی در عصر پهلوی نوشته ی فریدون شیرین کام توسط نشر گام نو به چاپ رسیده است.

پژوهش حاضر، گامی در ادامه ی کاوش درباره ی اقتصاد ایران از زاویه ای تازه است که نقش کنش گران بخش خصوصی در ایجاد ظرفیت های فنی، تربیت نیروی انسانی ماهر، تاسیس بنگاه های صنعتی، شبکه های توزیع و انباشت سرمایه در درون بنگاه مورد بررسی قرار می گیرد. بدون شک کارآفرینی از طریق نوآوری، مستلزم انباشت سرمایه ی انسانی، دانش و مدیریت حرفه ای است این همه بدون نهادهای اداری کارآ و پاس دار حقوق مالکیت و انباشت سرمایه ی مالی و فنی لازم در درون بنگاه، ممکن نیست. شرکت های ایرانی برای رسیدن به این مرحله از نوآوری، نیازمند طی کردن مسیر طولانی می باشند. فرایند چهار دهه ی گذشته نشان دهنده ی آن است که به صرف رویا و شعار و حتی سوبسید و رانت های سازمان های مختلف دولتی به گروهها و شرکت های خاص، امکان رسیدن به نوآوری میسر نیست. از این رو، نقش سرمایه ی انسانی در بسط ظرفیت های صنعتی از طریق این پژوهش ها شناخته می شود.

حسن تفضلی از فعالان اقتصادی ایران بود که در طی بیش از شش دهه فقط در حوزه ی صنعت نساجی فعالیت داشت. او بر خلاف سایر همکاران تجاری – صنعتی اش، نیروی خود را در حوزه های متعدد پراکنده نکرد و به همین دلیل در عرصه ی فعالیت صنعتی رویکرد تخصص گرا داشت. نگارنده در تحقیق پیش رو که در حوزه ی مطالعات خرد صورت گرفته است به تحلیل زندگی و فعالیت های صنعتی حسن تفضلی و شرکت ریسندگی و بافندگی کاشان در برش زمانی 1313 تا 1366 پرداخته است. تفضلی در این برهه ی زمانی توانست شرکت یاد شده را از موسسه ای کوچک با 100 نیروی کار به یک شرکت بزرگ با چند کارخانه و 4500 نیروی کار و در قالب شرکت سهامی عام در سال 1353 تبدیل کند.

در این پژوهش سعی شده با استفاده از مطالعه ی اسنادی: ثبت شرکت ها، اسناد کارخانه و اسناد خصوصی، مصاحبه با 35 نفر از همکاران و آشنایان تفضلی، منابع کتابخانه ای و نیز با تحلیل تاریخی، گامی در توصیف و ارزیابی بخشی از صنعت نساجی ایران معاصر، و نقش حسن تفضلی در شکل گیری، توسعه و تداوم آن برداشته بر کنش گری، نحوه ی نگرش و مدیریت او در بقا و پیشرفت این بخش اقتصادی و نیز نقش کلیدی مدیریت او بر این واحد صنعتی در طی پنج دهه تاکید شود. این پژوهش در چهار فصل تنظیم شده است: در فصل اول به زندگانی شخصی، موقعیت خانوادگی و دوران کودکی، ویژگی های اخلاقی، وصیت و فرجام زندگی او پرداخته شده است. در فصل دوم فعالیت تجاری وی در طی دو دهه، که با تاسیس شرکت صنعتی در 1313 و گذار شرکت در روند تاریخی از 1313 تا 1366 همرا بوده مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل سوم به ارائه و بررسی نمونه هایی از الگوهای کاری، تجربه و شیوه های مدیریتی تفضلی؛ و در فصل چهارم به ارزیابی سرنوشت بنگاه در طی سه دهه پس از انقلاب در ادوار مختلف زمانی تا پایان دوران مدیریت تفضلی در 1366 و علل ناکامی و نتایج پس از آن در دهه ی هشتاد پرداخته شده است.

فهرست