کتاب دایره المعارف مصور افسانه ها و اسطوره ها

کتاب دایره المعارف مصور افسانه ها و اسطوره ها تالیف فیلیپ ویلکینسون با ترجمه ی معصومه انصاری و حبیب بشیرپور از سوی انتشارات سایان به چاپ رسیده است.

اسطوره ها در بسیاری از فرهنگ های سراسر دنیا به معنای، داستان خدایان، قهرمانان و وقایع بزرگ کیهانی است. آن ها به ژرف ترین و اساسی ترین موضوعات، نظیر آفرینش جهان و نسل بشر، ماهیت خدایان و ارواح، سرگذشت ما پس از مرگ و چگونگی خاتمه یافتن دنیا می پردازند. این اساطیر، عشق و حسادت، جنگ و صلح و نیز خیر و شر را بررسی می کنند. همه ی این مباحث بسیار مهم را با طرح داستان های بسیار جالب، شخصیت های زنده و پرشور و صحنه های به یادماندنی به تصویر می کشند. در آغاز، اسطوره ها را در قالب شخصیت هایی در حکایت و داستان نقل می کردند و به صورت شفاهی منتقل می شدند اما بعدها با اختراع خط، مردم نوشتن در مورد اسطوره ها را شروع کرده و آن ها را تبدیل به نمایش، شعر  یا رمان، ماندگار ساختند. مجموعه ی فوق اسطوره ها و خدایان  مربوط به اروپا، آسیای مرکزی و غربی، آسیای شرقی و جنوبی، آفریقا، آمریکا و اقیانوسیه در قالب بخش های جداگانه معرفی کرده و اطلاعات بسیار جالبی در اختیار نوجوانان و جوانان قرار می دهد. هر بخش خود به چند زیر شاخه تقسیم می شود؛ به عنوان مثال:  بخش مربوط اروپا، به اروپای قدیم (روم و یونان باستان)، اروپای شمالی، اروپای غربی، اروپای شرقی و مرکزی مجزا شده اند. به دلیل این که اسطوره ها منشا شفاهی دارند از این رو دستخوش تغییرات بسیاری شده اند. هر یک از آن ها بارها بازگو شده و هر بار با توجه به فرهنگ مردم هر منطقه تغییر کرده اند. برخی خدایان مثل خدای خورشید در قبایل مختلف مورد پرستش قرار می گیرند اما هر قبیله با نامی خاص آن را می شناسند. این کتاب تنها بخشی از اسطوره های دنیا را مطرح کرده و برای هر اسطوره فقط نمونه ای ارائه می کند. در واقع می توان گفت دایره المعارف حاضر برگزیده ای از اسطوره هایی است که در سراسر جهان بیش از دیگر اسطوره ها مطرح بوده اند. از آن جایی که اروپاییان اسطوره های خود را مکتوب کرده و تا حد ممکن منتشر کرده اند؛ بنابراین این اسطوره ها در سراسر دنیا شناخته شده و تاثیر گذار بوده اند. مانند آپولو که خدای جوان و خوش چهره ای است که بر بسیاری از وجوه زندگی اعمال قدرت می کرد. آپولو در برخی فرهنگ ها در مقام خدای نور و خورشید نیز پرستش می شود. تصاویر فوق العاده زیبا از خدایان و اسطوره ها با گرافیکی فوق العاده بر درخشش این مجموعه ی نفیس افزوده  و آن را به اثری به یادماندنی تبدیل کرده است.

فهرست

اروپا اروپای قدیم

• آفرینش در یونان باستان
• نبرد کیهانی
• دوازده المپی
• زئوس
• آفرینش انسان
• آپولو
• پوزئیدون و سیل
• موجودات افسانه ای
• دیونیسیوس
• آتنا
• عشق های آفرودیت
• ایزد بانوی یونانی
• دنیای زیرین
• اورفئوس در دنیای زیرین
• خان های هرکول
• باغ هسپریدها
• تئئس و مینوتائور
• بلروفون و پگاسوس
• قهرمان های پرسئوس
• بچه ی رها شده
• ادیپوس
• جنگ تروا
• اودیسه
• ضد قهرمان های قدیمی
• زنان ضد قهرمان قدیمی
• آرگونوت ها
• خدایان و ایزد بانوی رومی
• آینیاس و خاستگاه های روم
• خدایان نگهبان
• خدایان باروری و حاصلخیزی
• پان و سیرینکس

اروپای شمالی

• خاستگاه های اسکاندیناویایی
• کیهان اسکاندیناویایی
• خدایان اسکاندیناویایی
• لوکی
• آخرین نبرد
• کالوالا
• داستان های قهرمانی و جوانمردی
• بیوولف
• افسانه های حلقه
• خدایان زمین

اروپای غربی

• اسطوره های سلتی های باستان
• مجموعه داستان اولستر
• مجموعه داستان های مربوط به فین
• دنیاهای جادویی
• مبینوگی
• پادشاه آرتور و شوالیه هایش
• جام مقدس

اروپای شرقی و مرکزی

• کوشچی فناناپذیر
• افسانه های جادوگر
• اسطوره های جنگل و آب
• خدایان و ایزدبانوی عشق
• پرنده ی آتشین
• خدایان اسلاوی قدرت

آسیای مرکزی و غربی آسیای غربی

• انوما الیش
• انیانا
• حماسه ی گیلگمش
• اسطوره های اگاریتی
• اسطوره های هیتی ها
• خدای بزرگ آسمان
• خدایان سرنوشت و اقبال

آسیای مرکزی و عربستان

• جنگ در برابر شر
• افسانه ی رستم و سهراب
• اسطوره های مغولی راجع به حیوانات
• خدایان جنگ
• حماسه ی گسارخان
• ایزدبانوی لات

آسیای شرقی و جنوبی آسیای جنوبی

• خدایان ودایی
• برهما و آفرینش
• شیوا
• ده اوتار ویشنو
• دورگا
• رامایانا
• مهابهاراته
• خاستگاه رود گنگ

آسیای شرقی

• پان گو جهان را می آفریند
• افسانه های قهرمانان چینی
• دربار امپراطور جدید
• ده خورشید آسمان
• ماجراهای مانکی
• آفرینش ژاپنی
• سوسانو و فرزندانش
• کینتارو

آفریقا

• مصر باستان
• آغاز دنیا
• کتاب مردگان
• قتل پادشاه
• ایرد بانوی نیل
• سفر به سرزمین اموات

آفریقای غربی

• خاستگاه آفریقایی
• آناسه
• قهرمانان اسطوره ای

آفریقای مرکزی

• لونکاندو
• موندو
• پادشاه عاقل

آفریقای شرقی

• اولین گله ی گاو
• شمن ها

آفریقای جنوبی

• اسطوره های قوم سان
• هلاکانیانئه
• داستان های مردمی در آفریقای جنوبی

امریکا امریکای شمالی

• شکل گیری ناواهو
• نیکان
• کلاغ نور را می دزدد
• سفر به آسمان
• اسطوره های شمالگان

امریکای میانی

• پوپول ووه
• اسطوره های مارپردار
• خدایان طبیعت آزتک

منطقه ی دریایی کارائیب

• پنج دره
• خدایان و ارواح
• قده

امریکای جنوبی

• نقطه ی شروع اینکا
• خدایان آسمان نزد ساکنان کوه های آند
• ارواح مکان

اقیانوسیه استرالیا

• مار رنگین کمان
• خواهران آغازین
• برام برام بولت

پلی نزی

• تانگاروآ
• خاستگاه مرگ
• سنگ های مقدس

نمایه

برشی از متن کتاب

خدایان نگهبان علاوه بر خدایان بزرگی که در ارتباط با المپی های یونانی بودند، چند خدا هم وجود داشت که به مردم روم نزدیک تر بودند. بسیاری از این خدایان در معابد کوچکی در خانه های مردم پرستیده می شدند. آن ها ارواح نگهبانی بودن که در عوض پیشکش هایی که در محراب های خانگی برای آن ها نگاشته می شد. از اعضای خانواده مراقبت می کردند. برخی از این خدایان، نظیر ایزدبانوی مستا، معابد دولتی نیز داشتند و رومیان امید داشتند که آن ها به شعر و امپراطوری ایشان توجه داشته باشند. خدایان باروری و حاصلخیزی غذا و اطمینان از تامین آن برای جمعیت عظیم روم اهمیتی حیاتی داشت؛ بنابراین، بسیاری از خدایان آنان حامیان و حافظان تاکستان ها، چوپان ها، کشاورزان و دیگر افرادی بودند که تولید کننده ی غذا برای مردم به شمار می آمدند. تعدادی از این خدایان عبارت اند از: «لوپرکوس»، خدایی که از گله ها و رمه ها در برابر گرگ ها حفاظت می کرد؛ «اپس» که ایزد بانوی برداشت محصول بود؛ «لیبر»، که بر تاکستان ها و مزارع نظارت داشت. بیشتر این خدایان پیش از اینکه رومیان امپراتوری خود را بسازند، در ایتالیا وجود داشتند و بعدها در جمع خدایان رومی قرار گرفتند. پرنده ی آتشین اسطوره شناسی اسلاوی، پرنده ی آتشین را مخلوق زیبایی با دمی بلند و پرهای حیرت انگیز قرمز و زرد و نارنجی توصیف می کند که همچون آتش می درخشند. این پرنده باعث حیرت است در هر کسی که او را می بیند. همین موضوع موجب شد که آن ها خواهان او شوند. اما گرفتن این پرنده آسان نیست. اغلب کسانی که برای گرفتن او برنامه ریزی می کنند، با مشکلات زیادی روبرو می شوند که ناشی از تعقیب اوست. افسانه ی رستم و سهراب رستم بزرگ ترین قهرمان ایرانیان قدیم است. جنگجویی شجاع است که از خود و مردمش در برابر ترسناک ترین و قدرتمندترین دشمنان دفاع می کند. شجاعت و مهارت رستم از او شخصیتی ستوده می سازد. با این حال کشتن غیر عمد پسرش ماجرایی غم انگیز است که به زندگی او آسیب می رساند. برتری اسب نجیب او، رخش هم نیاز به شرح ندارد. داستان رستم، ماجرای اصلی در حماسه ی ایرانی شاهنامه و همچنین موضوع شعر مشهوری از شاعر انگلیسی «متیو آرنولد» است.      

• نویسنده: فیلیپ ویلکینسون
• مترجم: معصومه انصاری - حبیب بشیرپور
• انتشارات: سایان