کتاب دانش خانواده و جمعیت | نشر معارف

درباره‌‌ی کتاب دانش خانواده و جمعیت

در کتاب دانش خانواده و جمعیت، ضمن توجه دادن به مهارت‌های ارتباطی که بین اعضای خانواده ضروری است، پیرامونِ مسائلی چون آگاهی‌های حقوقی، دانش‌ها و مهارت‌ها در اقتصاد خانواده و نحوه‌ی حل مشکلات و آسیب‌های خانواده در عرصه‌های مختلف نیز مباحثی را ارائه کرده است. کتاب حاضر از نشر معارف آموزه‌های مربوط به این موضوع را در 6 فصل جمع‌آوری کرده است.

در فصل اول پیامدهای رابطه‌ی دوستانه قبل از ازدواج و هم چنین مهارت های ارتباط صحیح با جنس مخالف و مهارت‌های تقوا پیشه کردن تا آستانه‌ی ازدواج به طور کامل تشریح می گردد. در فصل دوم کارکردهای ازدواج، ارائه راهکارهای مناسب برای رفع موانع ازدواج و معیارهای همسرگزینی و شیوه‌ی انتخاب همسر شایسته ارائه می گردد. در فصل سوم تعدادی از مهارت های تحکیم خانواده، وظایف پدر، مادر و فرزندان در خانواده مطرح می گردد و مخاطبان می توانند در این فصل اطلاعاتی در مورد ارتباط با بستگان نسبی و سببی به دست آورند.

در فصل چهارم عوامل تضعیف خانواده و مهارت های لازم برای رفع این عوامل، پیامدهای فردی، خانوادگی و اجتماعی طلاق و در نهایت راهکارهای ترمیم خانواده های آسیب دیده از طلاق مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. فصل پنجم به اهمیت و جایگاه فرزندآوری در اسلام، آثار فردی و خانوادگیِ آن، آسیب های تک فرزندی، علل ناباروری و راه های درمان آن و برخی از اصول تربیتِ فرزند اختصاص دارد. فصل ششم دیدگاه طرف داران افزایش وکاهش جمعیت و پیامدهای وضعیت کنونی نرخ رشد باروری در ایران و به طور کلی سیاست های کلی جمعیت در ایران مورد بررسی قرار می گیرد.

کتاب دانش خانواده و جمعیت از جمله مهم‌ترین کتاب‌های دروس عمومی دانشگاه به حساب می‌آید در قالب دو واحد درسی در دانشگاه‌ها تدریس می شود، در جهت استحکام و تعالی خانواده و مسئله ی جمعیت و مشکلات آن در شمار یکی از عناوین درسی کارشناسی قرار دارد. این کتاب دربردارنده ی مجموعه ای از دانش های شناختی، مهارتی و رفتاری است که می تواند آگاهی بخش دانشجویان در عرصه های مختلف نهاد خانواده، قبل و بعد از تشکیل خانواده باشد. مهارت ها و آمادگی های قبل از ازدواج و نحوه ی مدیریت عاطفی، اخلاقی و رفتاری پس از ازدواج از جمله مباحثی است که این کتاب عهده دار آن است.

بخشی از کتاب دانش خانواده و جمعیت جمعی از نویسندگان

فصل دوم: تشکیل خانواده (حین ازدواج)

الف) ازدواج و کارکردهای آن

رایج ترین و بهترین نظریه اندیشمندان و ادیان (به ویژه دین اسلام) برای پاسخ به نیاز انسان به جنس مخالف، ارضای آن در قالب ازدواج است. ازدواج کارکردهای فراوانی دارد که به برخی از آن ها اشاره می کنیم:

1. تکامل شخصیت

تجربه ی همسر شدن و پس از آن پدر یا مادر شدن، نوعی کمال شخصیت محسوب می شود. فرد بر اثر این دو تجربه، دیگران را بخشی از خود احساس می کند که این نوعی «توسعه خود» است. شهید مطهری می نویسد:

ازدواج اولین مرحله خروج از خود طبیعیِ فردی و توسعه پیدا کردن شخصیت انسان است. بعد از ازدواج وقتی می خواهیم کار کنیم، برای منِ تنها نیست. آن «من» تبدیل به «ما» می شود؛ به طوری که انسان به سرنوشت خانواده علاقه مندتر است تا به سرنوشت شخص خودش، و رنج می برد تا آن ها در آسایش باشند. این یک درجه از «خود» است.

بنابراین ازدواج، عواطف لطیف انسانی را به خروش می آورد. در حقیقت عشق به همسر و سپس فرزندان سبب رشد عاطفی فرد متأهل می شود.

هنگامی که دختر و پسر ازدواج می کنند، به دلیل عشق به همسر خویش و به دلیل آن که زندگی جدید را، خانه و خانواده ی خود می دانند که با انتخاب خویش آن ها را بنا نهاده اند، نسبت به آن احساس مسئولیت می کنند و درصدد رفع نیازهای خود و همسرشان برمی آیند.

این تلاش جدی و شیرین سبب شکوفایی استعدادها می شود و بدین ترتیب خصلت های اخلاقی هم چون خلاقیت و سازندگی، صبر و سازگاری، امیدواری و تلاش و نشاط و سرزندگی در آنان رشد می یابد.

2. کامل شدن ایمان

یکی از دروازه های ورود شیطان به ذهن و روان آدمی، غریزه ی جنسی است و ازدواج عامل تسکین این نیاز است. همین امر سبب می شود که فرد به رفتارهای خلاف اخلاق روی نیاورد. رسول خدا فرمود:

هر جوانی که در آغاز جوانی خویش ازدواج کندف شیطان فریاد بر می آورد:« ای وای! ای وای! دو سوم از دین خود را از دستبرد من در امان داشت.» پس این بنده باید در یک سوم باقی مانده، تقوای الهی پیشه کند.

بنابراین اگر فرد ازدواج نکند، ممکن است بر اثر فشار نیازهای جنسی به گناه کشیده شود. انجام چنین رفتارهایی باعث بروز احساس حقارت در فرد می شود و به کرامت نفس وی آسیب می رساند. ...

کتاب دانش خانواده و جمعیت به قلم جمعی از نویسندگان از نشر معارف به همراه سایر کتاب های دروس عمومی دانشگاه را از سایت کتابانه خریداری کنید.

• طرح کوتاه مدت تحول دروس معارف اسلامی
• مولف: جمعی از نویسندگان
• انتشارات: معارف