کتاب پختستان - ادوین ابوت

کتاب پختستان به قلم ادوین ابوت و ترجمه­ ی منوچهر انور در نشر کارنامه به چاپ رسیده است.

"پختستان" کتابی جذاب و خواندنی است و حاوی شرح حکایت­هایی خارق­ العاده و کاملا متفاوت می­باشد که تاکنون نه شنیده­ و نه خوانده­اید. این اثر از سفرهای گالیور الهام گرفته اما روایتی مخصوص به خود را ارائه می­دهد. کلیت داستان درباره­ ی سرزمینی خیالی به نام "پختستان" با مردمانی دو بعدی مانند دایره، پاره خط، مربع، مثلث و ... است؛  مربع از ساکنان "پختستان"، از شرایط و جو حاکم بر جامعه­ ی خود روایت می­کند، جامعه ای که با نگرشی کاملا کوتاه همه چیز را دو بعدی یا به عبارتی فقط طول و عرض می­بینند. اما طی سفرهای هیجان انگیز خود به سرزمین های ناشناخته با مسائل جدیدی روبه­ رو می­شود که تاکنون حتی فکرش را هم نمی­کرده است؛ از حجمستان که ساکنینی چند بعدی دارد و اتفاقات جذابی که در طول این سفرها برایش رخ می دهد سخن می­گوید، اتفاقاتی که خواندن آن­ها خالی از لطف نیست. در واقع "ابوت" با استفاده از زبانی طنز به وسیله­ی این قصه به نکوهش ساختار اجتماعی، سیاسی و ارزش ها و روابط انسانی روزگار خود پرداخته است. او با خلق هنرمندانه ­ی کتاب پختستان، اثری چنان فوق ­العاده زیبا و تخیلی به مخاطب ارائه داده که به راحتی با او ارتباط برقرار کرده و تا پایان داستان با خود همراه می­کند.

برشی از متن کتاب

سبک روایت پختستان، با شرح اشناتر برخی سفرها به سرزمین­های غریب از این جهت تفاوت دارد که قصه­ گو در اینجا نه مسافر، بلکه مربعی از ساکنان پختستان است. و این بدان می­ماند که شهردار لیلیپوت داستان سفرهای گالیور را نقل کند یا ماجراهای آلیس در دیار عجایب از زبان خرگوش سفید به گوش ما برسد. تنها در بخش دوم داستان است که مربع راوی قادر به تشریح تحولاتی است که به دنبال پیامدهای عجیب دیدار موجودی از یک بعد فراتر در بینش او ایجاد شده. خواننده باید قصه را یک سره تا آخر دنبال کند تا درست دریابد که چه تحولاتی در قصه گو پدید آمده است. بر قصه­ گوی کتابی دیگر –هاکلبری فین- که درست در همان سال نوشته شده، همان چیزی می­گذرد که بر راوی پختستان. در آغاز آن کتاب، قصه گو غرق تعصبات اجتماع خود درباره بردگی ست، اما در پایان راه، بر اثر تجربیاتی که به دست اورده، آن تعصبات را کنار گذاشته است. حرف­های نسبتا تندی که نویسنده در پایان کتاب پیش می­کشد، چه بسا در روزگار ما کم رنگ جلوه کند، یا حتی بازتاب دققی از افکار خود او نباشد. اما خود داستان هم چنان با ارزش است، چون حاوی شرح روشنی است از رشد حساسیت قهرمان در محیطی بیگانه. این درست وضعی است که در پختستان با ان روبرو هستیم. ما هنوز تعصبات نژادی را از جهان خود برنینداخته­ایم، با زن و مرد یکسان رفتار نمی­کنیم و نیازهای درماندگان را برنمی­آوریم. زمینه تاریخی پختستان بسیاری از مطالب ابوت در پختستان، پاسخ به مشکلات فلسفی و ریاضی روز است. هندسه ­دان­ها در آن روزگار کوشش داشتند که پدیده-هایی را در بعد چهارم و ابعاد فراتر از آن تجسم دهند. تصویرها کشیدند و الگوها ساختند، حتی با استفاده از تصویرهای استریوسکوپیک می­خواستند سرنخی از صورت اشکال و برش­های اشیا چهار بعدی به دست بیاورند. اما کارشان اغلب به جایی نمی­رسید، چون هر بار دیدن بیش از یک تصویر ناقص، از آن­ها ساخته نبود. این وضع با پیدایش تکنیک­های کامپیوتری به کلی تغییر کرد. اما این نه بدان معنی است که امروزه ما جواب همه سوالات پژوهندگان قرن نوزدهم را در دست داریم، بلکه از ان بابت است که می­توانیم آن­ها را به شیوه­های تازه­یی مورد بررسی قرار دهیم. راوی دو بعدی ابوت خواننده را با خود به هر طرف می­کشد تا به او بفهماند که پختستانیان برای «پروراندن مایه ­ی ادراک» و «تلطیف حس بینایی و لامسه» چه تمرین­ها می­کنند تا بتوانند با تمامی اشکال معقول کنار بیایند. به همین ترتیب، ما هم در «فضای سه بعدی» یاد می­گیریم که «داده­های حسی» وارد بر خود را تفسیر کنیم و تدریجا به جایی خواهیم رسید که بتوانیم ابهام­ها را برطرف کنیم و از اطلاعاتی که به ما می­رسد، درست نتیجه بپیریم. ما می­توانیم قدرت الگوسازی و ترسیم خود را افزایش دهیم، و از این راه تصویرهای دقیقی برای انتقال معانی طرح ریزی کنیم. روز به روز با پیچیده­ تر شدن مفاهیم، محدودیت­های ذهنی ما آشکارتر می­شود و احساس ناتوانیمان بیش­تر. این نکته را به خصوص وقتی احساس می­کنیم که شی یا ترکیبی تن به تجسم ندهد، یعنی نتوانیم «تصویری بصری» از آن بیرون بکشیم...

فهرست

پیشگفتار مترجم پختستان (مقدمه ­ی تامس اف.بانچاف) هجو و طنز در پختستان سلایق و علایق ابوت سبک پختستان زمینه تاریخی پختستان پختستان و شیوه های جدید تجسم زمان و بعد چهارم ابعاد فراتر پیشگفتار چاپ ششم دیباچه مصحح بر نسخه منقح و طبع ثانی قسمت اول: جهان ما صبور باش که جهان فراخ است

1. در ماهیت پختستان
2. در باب آب و هوا و خانه­های پختستان
3. در باب اهالی پختستان
4. در باب نسوان
5. در باب راه­های شناختن ما یکدیگر را
6. در باب شناخت بصری
7. در باب اشکال غیر منتظم
8. در باب کهن حرفه نقاشی
9. در باب لایحه رنگ عموم
10. در باب سرکوبی فتنه رنگ
11. در باب کاهنان ما
12. در باب حکمت کاهنان ما

قسمت دوم: دنیاهای دیگر دنیاهای شگفت نو، که مردمی این چنین در خود دارند! 13. خطستان را چگونه مجسم دیدم 14. چطور به عبث در توصیف پختستان کوشیدم 15. در باب غریبه حجمستانی 16. به عبث غریبه کوشید تا رازهای حجمستان را با... 17. کره بعد از تلاش عبث با الفاظ، به عمل متوسل شد 18. چطور به حجمستان آمدم و چه­ها دیدم 19. هر چند کره از رازهای دیگر حجمستان پرده ها 20. چطور در ضمن واقعه­ یی کره را تشویق کردم 21. چطور کوشیدم نظریه ابعاد سه گانه را به نواده­ام 22. چطور بعد از آن کوشیدم تا نظریه ابعاد سه گانه را.

نویسنده: ادوین ابوت مترجم: منوچهر انور انتشارات: کارنامه