انواع کتاب های فلسفه

بخشی از کتاب های فلسفی

گویا «فیثاغورس» نخستین کسی بود که واژه­‌ی “فیلوسوفیا” را به کار برد. از آن روزگار تا به امروز، کاربرد و درون مایه­‌ی این واژه، دگرگونی‌­های بسیاری به ­خود دیده ­است. ما در سایت کتابانه خوانشی از فلسفه را برگزیده­‌ایم که  گذشته از کاربردِ پیشاکانتیِ آن، خوانشِ پسا کانتی و امروزین‌­اش را نیز دربرگیرد تا بتوانیم بیشترین و گوناگون‌­ترین کتاب های فلسفه را بشناسانیم.

چون گونه‌­­بندی پساکانتیِ فلسفه و کارکردسازی برای آن بسیار است ما تنها برخی از این گونه­‌ها را نام می‌‌­بریم و سپس برخی از پرسش‌­هایی را که هر یک در پیِ پاسخ­‌دِهی به آن اند، یادآور می‌شویم و سرانجام برای هر یک از این شاخه های فلسفی نمونه-کتابی را می‌شناسانیم.

مابعدالطبیعه/ متافیزیک/ فلسفه‌ی اولی

«این واژه عموماً با امورِ روحانی، دینی و حتی علومِ غریبه نیز ارتباط یافته است. مابعدالطبیعه در تداولِ فلسفیِ جدید، عمدتاً بر حوزه­ایی از فلسفه دلالت دارد که به تحقیق در مسائلِ مطورحه در خصوصِ انواعِ اشیاءِ موجود و انحاءِ وجودی‌­شان می پردازد. لذا مسائلِ آن عبارت اند از: مفاهیمِ وجود، شی­ء، صفت، حادِث، فرقِ میان جزئی و کلّی، افراد و انواع ، هم چنین ماهیتِ نسبت‌­های میانِ موجودات، تغیّر، علیّت، ماهیتِ ذهن، ماده، مکان و زمان». 

( برگرفته از کتابِ تاریخِ مابعدالطبیعه، به سرپرستیِ «پل ادواردز»، ترجمه‌­ی «شهرام پازوکی»).

تعدادی از کتاب‌های فلسفی در زمینه متافیزیک عبارت اند از:

فلسفه‌ی علومِ اجتماعی

کدام یک از علوم از زیرگروهِ علومِ اجتماعی‌اند؟ چرا؟ آیا علومِ اجتماعی از همان روش‌های علومِ تجربی پیروی می‌کنند؟ چرا؟ آیا، برای نمونه، در روانشناسی می­‌توان از داده­‌های جامعه‌شناسی بهره برد؟ چرا؟ در تئوری­‌های و چاره­‌جویی‌های جامعه‌­شناسی نیز آیا می‌­توان ره­یافت‌های روان­شناسی را به کار گرفت؟ چرا؟ در جامعه‌شناسی، بیشترین ارزش، از آنِ فرد است یا اجتماع؟ چرا؟

در حوزه فلسفه عوم اجتماعی، یکی از مهم‌ترین کتاب‌ها، تبیین در علوم اجتماعی (درآمدی به فلسفه ی علم الاجتماع) از «دانیل لیتل» با ترجمه‌ی «عبدالکریم سروش» است.

فلسفه­‌ی ذهن

آیا ذهن/ جان/ روان، از بدن/ جسم جدا و دو چیز مجزا هستند؟ یا این که هر دو، یک چیز یا نمایش یک چیزاند؟ اگر دو چیزاند کارکردِ هریک چگونه و تا چه مرزی است؟ پیوندِ این دو باهم چگونه و کجاست؟ آیا هر دو جایگاه و ارزشی برابر دارند یا یکی از آن دو، برتر از دیگری است؟ اگر یک چیز یا دو گونه نمایش از یک چیزاند، چگونه؟ و چرا چنین ناهمانند و ناهم­گون به چشم می آیند؟ هوادارانِ هر یک از این دو تئوری، چه کسانی‌اند؟

تعدادی از کتاب های مرتبط با فلسفه ذهن عبارت اند از:

  • کتاب درآمدی کوتاه به ذهن از «جان سرل» با ترجمه‌ی «محمد یوسفی»
  • کتاب فلسفه ذهن | مل تامپسون
  • کتاب فلسفه ذهن | کیت مسلین

فلسفه‌­ی هنر

هنر چیست؟ ویژگی‌های یک پدیده­‌ی هنری کدام اند؟ همانندی و ناهمانندیِ هنر با علم و فلسفه چیست؟ پیوند یا گسستِ هنر با زیبایی چیست؟ آیا هر پدیده‌­ی هنری، زیبا نیز است یا هر آنچه زیبا باشد، پدیده‌ای هنری نامیده ­می‌شود؟ مفاهیمِ بنیادینِ هنر، کارکرد و درون‌­مایه هر یک کدام‌اند؟

در ادامه به معرفی تعدادی کتاب در زمینه‌ی فلسفه‌ی هنر می‌پردازیم:

فلسفه­‌ی دین

« آیا دیدگاه­‌های دینی درباره­‌ی خدا، حیاتِ بشری و عالَم، صادق‌اند یا کاذب؟ …. توصیفات از خدا [خداوند- قادرِ مطلق، عالِم مطلق، همه حاضر و خالقِ عالَم] را چگونه می‌­توان –اگر اصولا بتوان – فهمید و انسجام بخشید؟ … آیا می‌­توان خدا را ادراک کرد؟… آیا اعتقادِ دینی برای توجیه اخلاق ضرورت دارد؟»

(برگرفته از کتابِ فلسفه­‌ی دین در قرن بیستم، «چارلز تالیا فرّو»، ترجمه­‌ی «انشاءالله رحمتی»)

در زیر به تعدادی از کتاب‌ها در زمینه فلسفه دین اشاره شده است:

فلسفه‌­ی اخلاق

«معنا یا کاربردِ تعبیراتِ “درست” یا “خوب” (اخلاقاً) چیست؟ چگونه می­‌توان احکامِ اخلاقی و ارزشی را اثبات یا توجیه کرد؟ آیا اصلاً قابل توجیه‌اند؟ ماهیتِ اخلاق چیست؟ تفاوتِ اخلاقی و غیرِاخلاقی در چیست؟ معنیِ “آزاد” یا “مسئول” چیست؟»

(برگرفته از کتابِ فلسفه­‌ی اخلاق، «ویلیام لی. فرانکنا»، ترجمه­‌ی «هادی صادقی»، ص 26).

برخی از کتاب ها در زمینه فلسفه اخلاق عبارت اند از:

  • کتاب‌ها، فلسفه ی اخلاق در قرن بیستم از «مری وارنوک» با ترجمه‌ی «ابوالقاسم فنایی»
  • کتاب درس های فلسفه اخلاق اثر ایمانوئل کانت

فلسفه‌ی علم

مسائلِ ادراکِ حسی، آیا ما واقعیاتِ فیزیکی یا داده‌های حسی را می بینیم؟ تاریخِ اندیشه‌ها یا مفاهیمِ علمی چیست؟ پی­امدهای اخلاقی و دینیِ علم چیست؟ توجیه استقراء [ارزش، جایگاه و دامنه­‌ی آن] چیست؟ شأنِ قوانین و نظریه‌های علمی چیست؟»

(برگرفته از کتابِ فلسفه‌ی علم از «نیکلاس کاپای»، ترجمه‌ی «علی حقی»، ص 37)

برخی از کتاب ها در زمینه فلسفه علم عبارت اند از:

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

منوی سایت